Rozbicie dzielnicowe, notatka

Odpowiedź

bananek8383

1. Statut Bolesława Krzywoustego i jego znaczenie (1138 r.) a) przyczyny ogłoszenia Statutu. Statut, nazywany również testamentem, został ogłoszony prawdopodobnie przed śmiercią Bolesława Krzywoustego. Chciał on zapobiec bratobójczym walkom o tron między swoimi synami. Jednocześnie należy wspomnied, że podział paostwa na dzielnice między synów, z zachowaniem zasady senioratu, był w tamtym okresie dośd często stosowany również w innych krajach europejskich. b) postanowienia Statutu  paostwo polskie zostało podzielone między synów Bolesława Krzywoustego:  Władysław otrzymał Śląsk (Władysław II Wygnaniec)  Bolesław otrzymał Mazowsze (Bolesław IV Kędzierzawy)  Mieszko otrzymał Wielkopolskę (Mieszko III Stary)  Henryk otrzymał ziemię sandomierską (Henryk Sandomierski) Dzielnice te miały byd dziedziczone przez ich synów. (Dzisiaj uważa się, że może zostały przekazane w zarząd dożywotni).  została wydzielona tzw. dzielnica senioralna. W jej skład wchodziły następujące ziemie: zachodnia częśd Kujaw, częśd Wielkopolski z Kaliszem i Gnieznem, ziemia łęczycko – sieradzka, ziemia krakowska z Krakowem. Dzielnica senioralna była położona w centrum paostwa. W jej granicach znajdowało się Gniezno (siedziba arcybiskupstwa) i Kraków (stolica paostwa) co świadczy o jej znaczeniu. Dzielnica senioralna miała byd przechodnia.  ustanowiono zasadę senioratu i pryncypatu:  zasada pryncypatu - polegała ona na tym, że senior = princeps oprócz własnej dzielnicy miał również władad dzielnicą senioralną. Miał on władzę zwierzchnią nad całym paostwem (wobec braci i innych krewnych) oraz znaczne uprawnienia. Uprawnienia seniora: - prawo inwestytury dostojników kościelnych, - reprezentowanie Polski w stosunkach z innymi paostwami, - prowadzenie polityki zagranicznej całego paostwa, - prawo utrzymywania załóg w najważniejszych grodach innych dzielnic, - współdecydowanie przy obsadzaniu urzędów, - zwierzchnośd nad Pomorzem Gdaoskim.  zasada senioratu – polegała na tym, że seniorem każdorazowo miał zostad najstarszy Piast (najstarszy przedstawiciel rodu). Pierwszym seniorem został najstarszy syn Bolesława Władysław. Najstarszy przedstawiciel dynastii stawał się księciem seniorem, a pozostali książętami juniorami.  wdowa po Bolesławie Salomea, otrzymała dożywotnio ziemię łęczycko – sieradzką. Po jej śmierci ziemia ta miała powrócid do dzielnicy senioralnej. Nic nie otrzymał najmłodszy syn Bolesława Kazimierz Sprawiedliwy. Przypuszcza się, że urodził się po śmierci swego ojca. c) skutki Statutu Bolesława Krzywoustego:  mimo wprowadzenia zasady senioratu bardzo szybko doszło do walki między bradmi, a Polska pogrążyła się w okres rozbicia dzielnicowego,  osłabiona została pozycja międzynarodowa Polski, 2  wobec decentralizacji i podziału na dzielnice, paostwo polskie było osłabione pod względem militarnym i w przyszłości nie będzie mogło powstrzymad najazdu Mongołów czy powstania paostwa krzyżackiego w Prusach,  rozbicie doprowadziło do osłabienia, a ostatecznie do zaniku władzy centralnej. Skorzystali z tego możni, rycerze i Kościół, których pozycja w paostwie w okresie rozbicia dzielnicowego znacznie się umocniła,  w okresie rozbicia Polska utraciła kilka ziem:  biskup Rogatka W 1249/1250 r. Biskup Rogatka sprzedał Marchii ziemię lubuską leżącą w widłach Odry i Warty. Utworzono tam Nową Marchię – zagrażała ona bezpośrednio Wielkopolsce.  sprzedał Marchii Brandenburskiej ziemię lubuską, usamodzielniło się Pomorze Zachodnie oraz pomorze Gdaoskie, ziemię chełmioską podstępnie zagarnęli Krzyżacy. 2. Walki o władzę w XII w.– złamanie zasady senioratu i rozbicie ziem polskich na dzielnice. a) Po śmierci Bolesława Krzywoustego rozpoczęła się rywalizacja pomiędzy bradmi.  Salomea z synami dążyła do osłabienia pozycji Władysława, który był synem Zbysławy, księżniczki ruskiej. Młodsi, przyrodni bracia Władysława dążyli do zniesienia zasady senioratu i obalenia władzy seniora. Tym samym osiągnęliby nieograniczoną władzę w swoich dzielnicach. Mieli oni poparcie możnych w swoich dzielnicach.  Władysław dążył do centralizacji paostwa i osłabienia pozycji braci.  W 1141 r. Salomea zwołała bez wiedzy seniora zjazd do Łęczycy. W odpowiedzi Władysław zajął kilka grodów braci. b) 1144 – 1146 – wojna domowa między bradmi.  W 1144 r. po śmierci Salomei do dzielnicy senioralnej powinna zostad przyłączona ziemia łęczycko – sieradzka, na co nie zgadzali się młodsi bracia Władysława. Senior, przy pomocy wojów ruskich najechał dzielnice braci.  Wojnę Władysław przegrał – przeciwko seniorowi opowiedziało się rycerstwo po oślepieniu przez Władysława palatyna Piotra Włostowica. Został w 1146 r. wygnany. Władysław II udał się na dwór cesarski gdzie zabiegał o pomoc w odzyskaniu władzy. c) 1146 – 1173 – rządy Bolesława Kędzierzawego.  W 1146 r. , po wygnaniu Władysława II, seniorem został Bolesław Kędzierzawy. Rządził Mazowszem, dzielnicą senioralną i odebranym Władysławowi II Wygnaocowi Śląskiem.  Podczas swego senioratu Bolesław aż dwa razy musiał powstrzymad najazd władców niemieckich, którzy wyprawili się na Polskę w interesie Władysława II:  w 1146 r. Konrad III nie przekroczył nawet linii Odry. Zawarł porozumienie z juniorami – mieli płacid trybut i złożyli hołd lenny królowi Niemiec.  w 1157 Fryderyk I Barbarossa – cesarz Fryderyk I Barbarossa dotarł ze swoimi wojskami aż pod Poznao. Na sądzie w Krzyszkowie Bolesław Kędzierzawy zobowiązał się oddad Władysławowi II Śląsk oraz złożył hołd lenny cesarzowi. Swej obietnicy jednak nie wypełnił. Śląsk wrócił do potomków Władysława II ( Mieszka Plątonogiego i Bolesława Wysokiego) dopiero po jego śmierci.  W 1166 r. podczas wyprawy przeciwko Prusom zginął Henryk sandomierski. Ziemię Sandomierską przejął senior Bolesław Kędzierzawy. Z części tej ziemi utworzono księstwo wiślickie, które przekazano Kazimierzowi Sprawiedliwemu, najmłodszemu synowi Bolesława Krzywoustego. 3  Pod koniec panowania Bolesława Kędzierzawego zaczęły narastad spory między młodszymi książętami piastowskimi. W 1173 r. Bolesław Kędzierzawy zmarł. d) 1173 – 1177 – seniorat Mieszka III Starego  Zgodnie z zasadą senioratu seniorem został Mieszko III Stary, który oprócz Wielkopolski, od tej pory miał władad dzielnicą senioralną z Krakowem.  Do Małopolski sprowadził wielkopolskich urzędników, narzucił bardzo wysokie podatki, bezwzględnie ściągał regalia, co nie podobało się możnowładcom małopolskim. W 1177 roku wybuchł przeciwko niemu bunt. Na tron krakowski wyniesiono najmłodszego syna Bolesława Krzywoustego – Kazimierza Sprawiedliwego. W ten sposób po raz dugi złamano zasadę senioratu, zachowano jednak zasadę pryncypatu. e) 1177 – 1194 – seniorat Kazimierza Sprawiedliwego.  We wszystkich dzielnicach wybuchały konflikty o władzę. Książęta spierając się ze sobą wspierali się na wielmożach, dzięki czemu rosła ich rola, podobnie jak wieców, na których książęta piastowscy szukali poparcia możnych.  Kazimierz Sprawiedliwy zabiegał o zgodę wyższego duchowieostwa na przejęcie przez niego władzy princepsa. W tym celu zwołał ogólnopolski zjazd do Łęczycy w 1180 roku, na którym nadał Kościołowi przywileje:  ograniczył uprawnienia monarszych urzędników dotyczące dóbr kościelnych,  zniósł prawo przepadku, zgodnie z którym monarcha przejmował mienie ruchome po zmarłym biskupie. Przywileje te zapewniły Kazimierzowi poparcie Kościoła.  Kazimierz Sprawiedliwy zmarł w 1194 r. f) 1194 – 1202 walki po śmierci Kazimierza Sprawiedliwego i upadek zasady senioratu  O władzę nad dzielnicą senioralną upomniał się Mieszko III, który zdobył poparcie książąt śląskich. Możni małopolscy wynieśli jednak na tron krakowski małoletniego syna Kazimierza – Leszka Białego.  W 1195 r. doszło do bitwy pod Mozgawą , którą Mieszko III przegrał. Do kooca swego życia starał się odzyskad władze senioralną. Zmarł w 1202 r.  W 1202 r. ostatecznie Leszek Biały przejął władzę nad Małopolską z Krakowem jako dziedzicznym księstwem. W ten sposób zniesiono zarówno zasadę senioratu jak i pryncypatu. Dzielnica senioralna przestała istnied. Książęta piastowscy zaczęli dbad wyłącznie o swoje własne, partykularne interesy. Rozbicie zaczęło się pogłębiad, a poszczególne dzielnice dzielono na mniejsze (z wyjątkiem Małopolski). 3. Apogeum rozbicia dzielnicowego a) dalszy podział na dzielnice (pod koniec XIII było ich około 20). Przez cały XIII wiek toczyły się walki o tron krakowski. Walki między książętami piastowskimi prowadziły do wyniszczenia dzielnic i zaniku władzy centralnej. b) 1227 r. zjazd książąt i biskupów w Gąsawie - został zainicjowany przez Leszka Białego. Na zjeździe chciał on poruszyd kwestie:  sporu między potomkami Mieszka III w Wielkopolsce. Miał nadzieję, że uda się zakooczyd ten konflikt.  usamodzielnienia się Pomorza Gdaoskiego. Chciał znaleźd sojuszników z którymi przywróciliby do porządku Świętopełka, księcia Pomorza Gdaoskiego. 4 Podczas zjazdu doszło do zamachu zorganizowanego przez Świętopełka. Leszek Biały zginął, a książę śląski Henryk Brodaty został ciężko ranny. c) wzrost znaczenia książąt śląskich:  Henryk Brodaty dążył do zjednoczenia Królestwa Polskiego. Udało mu się przejąd władzę nad całym Śląskiem, południową Wielkopolską i Małopolską. Był arbitrem w sporach między książętami i najpotężniejszym z książąt piastowskich.  Henryk Pobożny kontynuował politykę ojca. Niestety zginął w bitwie z Mongołami pod Legnicą (1241). Śląsk uległ dalszemu podziałowi na kilka dzielnic. d) Pomorze w okresie rozbicia dzielnicowego:  Pomorze Zachodnie :  W 1167 roku książę pomorski Bogusław V uznał zwierzchnośd Marchii Brandenburskiej. W 1181 r. uznał zwierzchnośd cesarza i złożył mu hołd lenny z tych ziem. Polska utraciła więc Pomorze Zachodnie.  Pomorze Gdaoskie usamodzielniło się po zjeździe w Gąsawie. Rządził tam Świętopełk II. e) W 1249/1250 r. biskup Rogatka sprzedał Marchii Brandenburskiej ziemię lubuską leżącą w widłach Odry i Warty. Utworzono tam Nową Marchię – zagrażała ona bezpośrednio Wielkopolsce

Dodaj swoją odpowiedź

Język angielski

Rozbicie dzielnicowe, notatka

pomocy nwm. co moge jeszcze dopisać Rozbicie dzielnicowe notatka w myślnikach (najważniejsze)

Rozbicie dzielnicowe - notatka

Średniowiecze - notatka