21. Obrazy miasta w literaturze. Obraz Paryża i Warszawy w " Lalce " B.Prusa i Petersburga w " Zbrodni i karze " Fiodora Dostojewskiego.
- Bolesła Prus z wielka dokładnością przedstawił w powieści topografię Warszawy. Z jednej strony widzimy dostatek w świecie arystokracji dla której najważniejszy jest tytuł i posiadany majątek, a z drugiej dzielnicę biedy jaką jest Powiśle, siedlisko wszelkich zaraz i patologii. Jego mieszkańcy codziennie brodzą w odpadkach, szukając w nich przedmiotów, które miałyby jakąkolwiek wartość. Ich życie pozbawione jest głębszego sensu, a każdy dzień staje się bezlitosną walką o przetrwanie. Są w mieście i miejsca piękne, w których odbywają się wystawne przyjęcia, spotkania i spektakle, gdzie Łazienki przyciągają zamożnych spacerowiczów, a sklepy oferują ekskluzywne towary.
Jest więc Warszawa miastem miasta nierówno podzielonego między ludzi bogatych i biednych.
Paryż natomiast jest miastem w którym mieszkańcy współpracują, wykorzystując wszystkie swoje możliwości. Miasto rozwija się z każdym dniem i rośnie w siłę. Są tu wspaniałe sklepy, budowle, muzea, opery. Paryż imponuje niezwykle złożoną organizacją, która ułatwia rozwój, angażując w ten proces wszystkich mieszkańców.
22. Wpływ Soni na przemianę wewnętrzną Raskolnikowa.
- Sonia zakochana w Raskolnikowie miała duży wpływ na przemianę bohatera. To ona była pierwszą osobą, której przyznał się do popełnienia zbrodni. To ona namawiała go do przyznania się , gdyż jej zdaniem tylko przez wiarę i pokutę może on oczyścić swoje sumienie i zbliżyć się do Boga. Dziewczyna wspierała go wtedy , gdy zostaje skazany za zbrodnie i zesłany na Sybir. Jedzie razem z nim . Dzięki Soni jego egoizm i hardość zaczęły łagodnieć ,a on nie tylko poznawał, ale i przyjmował podstawowe zasady moralne.Dzięki niej Rodion sięgnął po Ewangelię, która stała dla niego jedną z najważniejszych lektur , odnalazł w niej podstawowe prawdy o życiu człowieka.
23. Postawa dekadencka człowieka końca wieku na podstawie wiesza " Koniec wieku XIX ". K. Przerwy-Tetmajera.
- Wiersz ten nazywany jest manifestem ideowym pokolenia dekadentów (ludzi końca wieku).
Są oni rozczarowani przeszłością , a przyszłość jest dla nich wielką niewiadomą. Nie wierzą oni w w rozumową możliwość poznania świata, zastanawiając się, czy warto walczyć, czy walka ma jakiś sens, czy nie lepiej poddać się rezygnacji, zwątpieniu, a może człowiek z góry skazany jest na przegraną. Ludzie końca wieku są samotni, bezradni, nie są w stanie podjąć jakiegokolwiek działania, jedyne, na co mogą się zdobyć, to milczenie i bierność. Nawet wiara w Boga została zatracona a strach przed światem i życiem w którym nie ma żadnych stałych wartości jest coraz silniejszy.
24. Geneza " Wesela " S.Wyspiańskiego.
- Stanisław Wyspiański napisał „Wesele“ zainspirowany autentycznymi uroczystościami weselnymi, które miały miejsce 20 listopada 1900 r. w Bronowicach po ślubie poety Lucjana Rydla z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną. Na ich wesele przybyła cała ówczesna elita intelektualna i literacko-artystyczna Krakowa.
25. Charakterystyka chłopstwa i inteligencji w " Weselu " S.Wyspiańskiego.
- Inteligenci mają poczucie wyższości nad chłopami. Nie maja oni pojęcia o życiu na wsi. Ich chłopomania, fascynacja wsią jest jedynie modą, a wieś traktują jako oazę spokoju, arkadię, odskocznie od miejskiego życia. Są oni osłabieni i przytłumieni niewolą kraju, ale nie podejmują żadnych działań by zmienić to. Lata niewoli sprawiły, że wśród ludzi z miasta zapanowała moda na dekadentyzm, czyli obezwładniające poczucie niemocy.
Chłopi natomiast są wielką siłą narodu, którą wystarczy pokierować. Są skorzy do walki i odzyskania wolności przez Polskę, ale mają świadomość, że sami nie dadzą rady i muszą być pokierowani prze inteligencję. Podczas gdy inteligencja czeka na cud, oni czekają na przywódcę, który poprowadzi ich w walce o wolność Polski.
Mają jednak i wady, którymi są pijaństwo, awanturnictwo i zazdrość o bogactwo.
26. " Wesele " dramatem ludzkich sumień. Omów część symboliczno-wizyjną.
- Zjawy i duchy pojawiające się w „Weselu“ uosabiają bolączki, nadzieje i ukryte , niespełnione marzenia głównych bohaterów.
Widmo zmarłego narzeczonego ukazujące się Marysi , przypomina jej ich wielką miłość.
Dziewczyna, pomimo że jest już żoną Wojtusia, wciąż myśli o zmarłym kochanku , ale nie darzy go już takim uczuciem jak kiedyś. Widmo symbolizuje dawno stracone marzenia Marysi o lepszym życiu i uświadamia jej, że nie jest szczęśliwa w małżeństwie.
Natomiast ukazujący się Dziennikarzowi Stańczyk , budzi jego sumienie i pokazuje jego niezdecydowanie w wyborze właściwej , życiowej drogi. Dziennikarz, mimo że jest inteligentnym patriotą, przyczynia się do zwalczania idei zbrojnej rewolucji i pragnienia odzyskania niepodległości. Stańczyk nie tylko ukazuje wady Dziennikarza, ale całej inteligencji odpowiedzialnej za Polskę , która powinna zasiać zamęt w sercach narodu . Inną rolę w utworze pełni Rycerz ukazujący się Poecie. Symbolizuje on szlachetną walkę o odzyskanie niepodległości. Rycerz ukazuje marazm, w jakim pogrąża się poeta, który zamiast czynu woli świat rojeń i marzeń o wielkich dokonaniach. Uświadamia mu, kim mógłby być, gdyby wykorzystał swój talent i moc twórczą. Przypomina on Poecie o dawnej potędze Polski i o jego roli - zwiastuna narodowych wydarzeń, zagrzewającego ludzi do walki. Rycerz jest odzwierciedleniem marzeń i pragnień Poety :
Z kolei Hetman objawiający się Panu Młodemu obnaża jego prawdziwe intencje wyśmiewając jego ożenek z chłopką, który według niego jest zdradą własnej sfery. Hetman stanowi symbol nieprzygotowania inteligencji do realnego sojuszu z ludem.
Nastepną zjawą pojawiającą się w utworze, jest upiór Szeli, przypominający Dziadowi o krwawym sporze pomiędzy inteligencją i chłopstwem. Postać ta symbolizuje historię wzajemnej nienawiści chłopów i szlachty. Szela jest przeciwnikiem bratania się obu stanów i uosabia drzemiące w społeczeństwie podziały.
Natomiast widmo Wernychory pojawiające się Gospodarzowi , budzi w nim ukryte pragnienie zrywu narodowego. Wernychora daje mu złoty róg, którego dźwięk zbudzi zastygłe ludzkie serca. Odjeżdżając gubi podkowę, a Gospodyni chowa ją w skrzyni. Niestety Gospodarz przekazuje róg Jaśkowi i zasypia. Jest to symbol niezdolności inteligencji do przewodzenia narodowi i jej niechęci do pełnienia tej roli. Jaś gubi róg, co z kolei pokazuje, że lud pozostawiony sam sobie, bez przywódcy nie podoła ważnemu zadaniu.
27. Omów symbole zawarte w " Weselu ". (Postaci, motywy, sceny )
- Chochoł - rzuca czar na weselników, budząc w nich ukryte uczucia i pragnienia. Chochoł jest krzakiem bez życia, który na wiosnę odżyje, jest więc symbolem nadziei na odzyskanie niepodległości.
- Widmo - symbol romantycznej miłości.
- Stańczyk - symbol mądrości
- Rycerz (Zawisza Czarny) - symbol honoru i patriotyzmu.
- Hetman (duch Branickiego) - symbol fałszu, zdrady, magnackiego egoizmu.
- Upiór (Jakub Szela- przywódca rabacji chłopskiej) - symbol krwawej zemsty na panach.
- Wernyhora (legendarny wieszcz ukraiński) - symbol czynu i niepodległości.
- Złoty róg - symbol walki, znak czynu, ma poderwać ospałe społeczeństwo
- Czapka z piór - symbol przywiązania do rzeczy błahych i materialnych.
- Sznur - symbol niewoli
- Dzwon Zygmunta - symbol dawnej wielkości Polski
- Kosy nasadzone na sztorc - symbol mitu racławickiego, gotowości do walki.
- Wernyhora wręcza złoty róg Gospodarzowi - powołuje go do ważnej misji politycznej.
- Wernyhora gubi złotą podkowę - wróży to nieszczęście w powodzeniu sprawy narodowej
- Jasiek gubi jednak złoty róg - symbolizuje to niedojrzałość i brak odpowiedzialności
- Taniec chocholi - symbol zniewolenia, marazmu i niemocy narodowej.
- Goście weselni - symbolizują naród,
- Chata bronowicka - symbol Polski.
