1.
Kochanowski ukazywał naturę jako efekt stwórczych działań Boga, bo to On stworzył niebo, ziemię i wszystko co na niej żyje, a więc rośliny i zwierzęta. Jednak może być ona zarówno źródłem prawdziwego szczęścia jak i niekorzystnie wpływać na życie człowieka. W „Pieśni o sobótce“ w Pieśni Panny I, poeta ukazuje negatywny wpływ natury na człowieka, pracującego na wsi. Tu praca trwa prawie cały czas, ludzie nie mają nawet jednej wolnej chwili, by móc odpocząć, i oprócz zmęczenia, nic im jednak przynosi. Poza tym odbywa się niezależnie od warunków, gdy pada deszcz, grad albo praży słońce, co powoduje „słabsze urodzaje“. Natura wpływa więc destrukcyjnie na życie człowieka.
Natomiast Panna VI w swojej pieśni przedstawiła bardziej korzystną wizję przyrody. Mimo tego , że ludzie pracują podczas żniw w upale i suszy, ale nadejdzie czas zasłużonego odpoczynku po ciężkiej pracy. Natura odpłaci się urodzajem i dobrymi zbiorami.
Arkadyjski obraz wsi poeta ukazuje natomiast w pieśni Panny XII. Tu można zaznać prawdziwego szczęścia, gdzie praca daje radość i satysfakcję. Natura jest tu ukazana jako żywicielka, gdyż dzięki niej: sady obradzają, pszczoły miód dają, owce wełnę i mięso.
Natura jako przestrzeń sielska ukazana została przez Kochanowskiego w utworze „Na lipę“. Tu pod tytułowym drzewem można znaleźć schronienie, wytchnienie i odpoczynek. To miejsce swojskie i bezpieczne, gdzie ptaki śpiewają, pachną kwiaty i jest błogo.
Natura jako siła trwająca wieki , nieskończenie jawi się we fraszce „Do gór i lasów“. Tu poeta zwraca się właśnie do gór i lasów jako czegoś, co z perspektywy człowieka jest wręcz czymś nieśmiertelnym, w porównaniu do krótkotrwałego życia człowieka. Mimo tego może być ono radosne i szczęśliwe, dlatego trzeba chwtać je („carpe diem”) pełnymi garściami.
2.
Wizja Boga różniła się w epoce średniowiecza i renesansu. Zgodnie z filozofią średniowiecza
(teocentryzm) umiejscawiał Boga, jako potężnego, wszechmocnego i groźnego władcę w centrum wszechświata. Życie człowieka jest małą cząstką wobec życia wiecznego, które można osiągnąć przez pracę, modlitwę i pobożność. W epoce tej wykształcił się ideał ascety, który swym umartwianiem, życiem w ubóstwie i modlitwą przybliżał się do Boga. Przykładami utworów z tego okresu, poruszającymi tę tematykę są: „Legenda o św. Aleksym“, „Kwiatki św. Franciszka“.
Natomiast w renesansie Bóg ukazywany jest jako Stwórca -artysta i dobry Ojciec. Np. w hymnie "Czego chcesz od nas Panie..." Jan Kochanowski porównuje Boga do pierwszego artysty, a świat przez Niego stworzony do dzieła sztuki, które należy szanować i podziwiać. Ukazany Bóg strzegący człowieka przed wszelkim złem, jest wszechobecny i wszechmocny, hojny, dający dobro i pomyślność w życiu. Ponadto jest łaskawym i miłosiernym opiekunem świata i ludzi. Dlatego poeta w Pieśni: "Chcemy sobie być radzi", "Miło szaleć kiedy czas po temu" składa hołd Bogu jako poddany mu, miłujący Go człowiek.
3.
Jan Kochanowski jako człowiek i poeta epoki renesansu cenił takie wartości życia, jak:
- godność i szacunek , którymi powinien cechować się poeta ("Do Mikołaja Firleja")
- cnota, „cenniejsza niż złoto“, pragnie, żeby dzięki niej , po śmierci jego poezja przetrwała („Ku Muzom“)
- czyste sumienie i prawość (Pieśń II „Serce rośnie“)
- korzystanie z uroków życia , ale z umiarem ("Pieśń XX „Miło szaleć kiedy czas po temu“)
- miłość do ojczyzny ("Pieśń V. Pieśń o spustoszeniu Podola")
- wiara i ufność w Bogu ("Pieśń IX. (Nie porzucaj nadzieje…“)
