1. Wskaż i omów utwory Jana Kochanowskiego, w których nawiązuje do filozofii stoickiej i epikurejskiej.
- Kochanowski nawiązywał do filozofii stoickiej i epikurejskiej w Pieśniach. Postawę stoicką charakteryzowało życie w zgodzie z naturalna koleją rzeczy, zmiennością losu, życie w wewnętrznej harmonii, a także życie w cnocie czyli w prawości i uczciwości.
O tym że dzięki cnocie można osiągnąć szczęście piszał w Pieśni II „Ksiąg Pierwszych”. Tylko człowiek prawego serca może cieszyć sie pięknem natury, zmianami jakie zachodzą w przyrodzie: „Ale to grunt wesela prawego,/ Kiedy człowiek sumnienia całego“.
Cnota nie jest tylko drogą do szczęścia doczesnego, ale i zasługą w oczach Boga, wartością konieczną na drodze do zbawienia. Pieśń IX, będąca wykładnią stoickiego systemu, kończy się odwołaniem do Boga: „Siła Bóg może wywrócić w godzinie/ A kto mu kolwiek ufa, nie zaginie”.
Warunkiem szczęścia i wewnętrznej harmonii jest także umiejętność panowania nad emocjami, pogodzenie się z wyrokami Fortuny, zmiennością losu, gdyż dziś mamy powody do smutku a jutro wszystko może minąć, tak też dziś cieszymy się np. z posiadanych dóbr a jutro możemy je stracić. Poeta pisze o tym w Pieśni III, nazywając Fortunę „niestałą panią“. Nie można być zbyt pewnym swego szczęścia, gdyż los może się zmienić, trzeba być przygotowanym na nieszczęścia, a wtedy los nas nie zaskoczy.
Natomiast epikurejska filozofia odnosi się do doczesnego szczęścia człowieka na ziemi. Człowiek powinien korzystać ze wszystkich uciech ale z umiarem. Trzeba brać z życia co się da, ale z umiarem i w odpowiednim czasie : „Miło szaleć, kiedy czas po temu",pisał o tym w Pieśni XX.
2. Odwołując się do "Pieśni XXIV, ks. II" Jana Kochanowskiego omów motyw "Non omnis moriar".
"Non omnis moriar", jest cytatem z „Pieśni“ Horacego i znaczy: nie wszystek umrę, nie cały umrę (bo będę żył w moich dziełach). Kochanowski wykorzystuje ten motyw w Pieśni XXIV, wyrażając przekonanie, że nie boi się śmierci, gdyż wie, że przetrwa w pamięci ludzi dzięki swej poezji. Prezentuje siebie jako jednostkę wybitną, wyjątkową, obdarzoną wielkim talentem. Nie chce by płakano po nim po śmierci, gdyż umrze jako śmiertelnik, ale jego spuścizna zapewni mu wieczne życie w pamięci potomnych. Poeta przewiduje nawet jakie narody będą czytały jego dzieła:
„O mnie Moskwa i będą wiedzieć Tatarowie,
I róznego mieszkańcy świata Anglikowie,
Mnie Niemiec i waleczny Hiszpan, mnie poznają,
Niektórzy głęboki strumień Tybrowy pijają.“
Będa to więc Rosjanie, Tatarzy, Anglicy, Niemcy,Hiszpanie i Włosi.
3. Omów renesansowy charakter fraszek i pieśni Jana Kochanowskiego.
Jako renesansowy poeta Kochanowski propagował ideę humanizmu i kulturę antyczną, z której wywodzą się takie gatunki jak fraszka i pieśn (literatura antyczna).
Zgodnie z hasłem humanistów : „Nic co ludzkie nie jest mi obce“, poeta poruszał we fraszkach tematy z życia codziennego. Są więc utwory opisujące dworskie życie np. „O doktorze Hiszpanie“ ukazująca zamiłowanie szlachty do zabaw i biesiad, „zakrapianych“ trunkami, a także o tematyce miłosnej, np. „Raki“.
Natomiast we fraszkach filozoficzno-refleksyjnych poeta rozważa problemy dotyczące życia i śmierci np. „Na dom w Czarnolesie“.
Większość fraszek poeta poświęcił ludzkim wadom i przywarom, wytykając słabości ludzkie , np. pijaństwo („O ślachcicu polskim”) , fałszywa religijność („Na Nabożną“).
W niektórych fraszkach występują wątki autobiograficzne , np. „Do gór i lasów“.
W Pieśniach Kochanowski opisywał renesansową wiarę w moc twórczości , zdawał sobie sprawę, że jego sława przetrwa stulecia (Pieśń XXIV).
Poeta chwalił też życie zgodne z naturą, życie rodzinne i pracę .Np. w „Piesśni świętojańskiej o Sobótce“ przedstawia arkadyjski obraz wiejskiego życia. (Panna XII).
