Wojna trzynastoletnia (1454-1466) w punktach

Przyczyny

a) Pośrednie:
- wysokie cła i podatki nakładane przez Krzyżaków
- 1397 – powstał Związek Jaszczurczy (tajny związek szlachty ziemi chełmińskiej)
- 1440 – powstał Związek Pruski (szlachta i miasta pruskie, dążyli do przyłączenia Prus do Polski)
- 1454 – powstanie wywołane przez Związek Pruski
b) Bezpośrednie:
- związek Pruski zwraca się do Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o wcielenie Prus do Polski
- 6 marca 1454 – Kazimierz Jagiellończyk wydaje akt inkorporacji

Przebieg

a) liczne bitwy i oblężenie krzyżackich zamków (upadły wszystkie poza Chojnicami, Malborkiem i Sztumem)
b) 1454 – przywilej nieszawski (treść przywileju: bez zgody sejmików ziemskich nie będą nakładane nowe podatki ani zwoływane pospolite ruszenie), nadany szlachcie z powodu braku pieniędzy na prowadzenie wojny, w zamian za zgodę na nowe podatki
c) 18 września 1454 – klęska Kazimierza Jagiellończyka pod Chojnicami
d) 1457 – zdobycie Malborka (twierdza została wykupiona od czeskich wojsk, którym Krzyżacy nie płacili żołdu)
e) 1462 – zwycięska bitwa pod Żarnowcem, Kazimierz zdobywa przewagę
f) 1463 – Gdańsk i Elbląg zorganizowaną we własnym zakresie finansowym flotą kaperską niszczą flotę krzyżacką na Zalewie Wiślanym
g) wobec przewagi wielki mistrz krzyżacki poprosił o pokój

Skutki

a) 1466 – pokój w Toruniu
b) Na mocy jego postanowień państwo krzyżackie zostało podzielone na:
* Należące do Polski
Prusy Królewskie:
- Pomorze Gdańskie (z Gdańskiem)
- ziemia chełmińska
- ziemia michałowska
- ziemia warmińska (z Elblągiem i Malborkiem)
* Pozostające lennem Polski
Prusy Zakonne (ze stolicą w Królewcu)