Daty i notatki z historii średniowiecznej polski 965 - 1454 rok

POLSKA PRZEDCHRZEŚCIJAŃSKA
Ustrój rodowo-plemienny
Plemiona i opola
Czczenie bóstw przyrody, słońca, wojny, przodków
POLSKA KSIĘCIA MIESZKA I
965 r. Małżeństwo z Dobrawą
Rokowania w sprawie chrztu Polski z Leonem VIII i Janem XIII
14 kwietnia 966 r., Ratyzbona, chrzest Mieszka I
968 r. ustanowienie biskupstwa poznańskiego zależnego bezpośrednio od Rzymu
Drużyna książęca
967 r. aneksja Pomorza
972 r. bitwa pod Cedynią  oziębienie stosunków z Cesarstwem
973 r. śmierć Ottona I  poparcie Mieszka dla Henryka Kłótnika
977 r. śmierć Dobrawy  zerwanie przymierza z Czechami
979 r. nieudany najazd wojsk Cesarskich  małżeństwo z Odą – córką margrabiego saskiego Dytryka
981 r. utrata Grodów Czerwieńskich
983 r. śmierć Ottona II
Poparcie Mieszka dla wyprawy Cesarskiej na Luciców / najazd czeski na Marchię Miśnieńską, odnowienie sojuszu z Lucicami
986, 987 r. Cesarskie wyprawy odwetowe popierane zbrojnie przez Mieszka  „regnum sibi ablatum” (Śląsk, ziemia opolska, krakowska)
990 r. nieudane czeskie wyprawy odwetowe
Małżeństwa Bolesława Chrobrego: córka margrabiego Miśni, węgierka, Emnilda – córka Dobromira łużyckiego
Dagome iudex
992 r. śmierć Mieszka I Polańskiego
RZĄDY KRÓLA BOLESŁAWA I CHROBREGO
Usunięcie braci od współrządów
995 r. udzielenie Ottonowi III posiłków zbrojnych na wyprawę na słowian połabskich  Przemyślidzi jedynymi władcami Czech 
996 r. przybycie biskupa praskiego Wojciecha do Polski
997 r. męczeńska śmierć św. Wojciecha
1000 r. zjazd gnieźnieński  utworzenie metropolii gnieźnieńskiej
1002 r. śmierć Ottona III  elekcja Henryka II – syna Kłótnika na cesarza  zajęcie Milska i Łużyc
999 r. śmierć Bolesława II czeskiego  intronizacja Bolesława III Rudego  odzyskanie ziemi krakowskiej
Arbitraż nad tronem czeskim: Władywoj  Jaromir – brat Bolesława Rudego  Bolesław Rudy  Chrobry 
Najazd Henryka II na Czechy 
1004 r. przywrócenie Jaromira do władzy w Czechach 
1004 r. przymierze cesarsko-czesko-lucickie wymierzone przeciw Polsce  utrata Milska i Łużyc
1005 r. utrata Pomorza Zachodniego
Nieudana próba przeciągnięcia na swoją stronę Czechów i Luciców 
1007 r. aneksja Milska i Łużyc
1010 r. nieudana wyprawa odwetowa niemiecko-czeska, prowadzona pod nieobecność chorego cesarza  złupienie Dolnego Śląska
1012 r. kolejna nieudana wyprawa odwetowa, czysto niemiecka
1013 r. pokój z Niemcami  Milsko i Łużyce jako lenno cesarskie, małżeństwo Mieszka II i Rychezy – siostrzenicy Ottona III
Owiana mgłą tajemnicy wyprawa przeciw Włodzimierzowi kijowskiemu
Próba odciągnięcia przez Mieszka Udalryka czeskiego od sojuszu z Niemcami  wydanie Mieszka w ręce Henryka II
1015 r. nieudana wyprawa cesarska wobec nieprzybycia posiłków czeskich i bawarskich
1017 r. dobrze przygotowana – nieudana – wyprawa niemiecko-lucicko-czesko-węgiersko-kijowska 
1018 r. pokój w Budziszynie  zwolnienie Milska i Łużyc z zależności lennej
Tymczasowe zdobycie Kijowa 
1019 r. odzyskanie podczas powrotu spod Kijowa Grodów Czerwieńskich
1020 r. utrata Moraw
1025 r. koronacja i w pół roku później śmierć Bolesława I Chrobrego
RZĄDY KRÓLA MIESZKA II
1025 r. koronacja Mieszka II
1029 r. nieudana wyprawa Konrada II na Łużyce
1030 r. wyprawa odwetowa na Marchię Wschodnią
1030 r. porozumienie niemiecko-ruskie  dywersja ze strony Jarosława i Mścisława  utrata Bełza
1031 r. atak na Grody Czerwieńskie i Łużyce  pokój z Niemcami za cenę oddania Milska i Łużyc
1031 r. wystąpienia Bezpryma, zamieszki  ucieczka Mieszka do Czech
1031 r. śmierć Bezpryma  powrót Mieszka
1034 r. śmierć Mieszka II
NIEPOTWIERDZONE W ŹRÓDŁACH RZĄDY KSIĘCIA BOLESŁAWA ZAPOMNIANEGO
1039 r. śmierć Bolesława zapomnianego  najazd Brzetysława czeskiego  utrata Śląska i ziemi krakowskiej  interwencja Henryka III  powrót Kazimierza do kraju
Utrata Mazowsza na korzyść Miecława oraz Pomorza Wschodniego na korzyść Ziemomysła
RZĄDY KAZIMIERZA I ODNOWICIELA
1041 r. interwencja Henryka III oddająca Polsce ziemię krakowską
Spór Miecława z Jarosławem kijowskim 
1043 r. przymierze z Rusią 
1047 r. odzyskanie Mazowsza i Pomorza Wschodniego
1050 r. odzyskanie Śląska  uiszczanie rocznej daniny z tej ziemi
Przeniesienie stolicy do Krakowa
Ciężary prawa książęcego: wojna, pogoń, przesieka, budowa i naprawa mostów, stróża, krzyk, ślad, powóz, przewóz i przewód, posługi łowieckie, obowiązek stanu
Daniny pośrednie
Regalia – prawa wyłączności
Wspólny skarb – prywatny i państwowy
1058 r. śmierć Kazimierza I Odnowiciela
RZĄDY KRÓLA BOLESŁAWA II ŚMIAŁEGO (SZCZODREGO)
1065 r. śmierć Mieszka kazimierzowica
Polityka osłabiania Niemiec metodą zwalczania sojuszników, a popierania wrogów:
Odmowa dalszego uiszczania daniny ze Śląska
1060 r. udzielanie pomocy Beli, walczącemu z proniemiecko nastawionym Andrzejem o koronę węgierską 
Po zgonie tego pierwszego udzielanie pomocy w intronizacji jego synowi Gezie, potem drugiemu z synów Władysławowi
Zwalczanie czeskiego Wratysława – wiernego wasala korony niemieckiej
1061 r. zakończona porażką pod Hradcem wyprawa dywersyjna na Morawy
1060 r. utrata Pomorza Wschodniego
1073 r. niedoszła wyprawa Henryka IV wobec buntu Sasów
Rozbicie Europy na dwa obozy: cesarski – Wratysław czeski i gregoriański – Gejza i Władysław węgierscy, Bolesław
1075, 1076 r. udział Bolesława w wojnach domowych w Niemczech 
Wskrzeszenie metropolii gnieźnieńskiej
25 XII 1076 r. koronacja królewska
1069 r. interwencja na rzecz szwagra Kazimierza Izjasława 
Odzyskanie Grodów Czerwieńskich
1073 r. ponowne wygnanie Izjasława
1077 r. ponowna interwencja w Kijowie po śmierci zaprzyjaźnionego Światosława kijowskiego
Skazanie biskupa krakowskiego Stanisława na śmierć przez obcięcie członków
Silna opozycja skupiona wokół juniora
Dywersja Wratysława czeskiego w połączeniu z atakiem Henryka IV na Węgry
1081 r. ucieczka Bolesława na Węgry
RZĄDY KSIĘCIA WŁADYSŁAWA HERMANA (NIEUDOLNEGO)
Czeska okupacja Krakowa
Przejście do obozu antygregoriańskiego 
Nominacja nowego metropolity gnieźnieńskiego – opata bawarskiego klasztoru Henryka
1086 r. węgierskie odzyskanie Krakowa dla Mieszka bolesławowica
1089 r. śmierć Mieszka bolesławowica
Małżeństwo z Judytą czeską
1086 r. narodziny Bolesława
1089 r. małżeństwo z Judytą salicką – wdowę po Salomonie węgierskim, a siostrę Henryka IV
1093 r. oddanie Zbigniewowi Śląska pod naciskiem opozycji
1097 r. wydzielenie dzielnic obu synom
1098 – 1100 r. wojna synów książęcych z palatynem Sieciechem zakończona jego wygnaniem
Utrata Grodów Czerwieńskich
Nieudolna próba odzyskania Pomorza Wschodniego
1102 r. śmierć Władysława Hermana
RZĄDY KSIĘCIA BOLESŁAWA KRZYWOUSTEGO
Wojna ze Zbigniewem na tle sprawy pomorskiej
1107 r. tymczasowe zaniechanie kroków wojennych dzięki arbitrażowi Jarosława wołyńskiego  utrata przez Zbigniewa tytułu księcia zwierzchniego i ograniczenie swej dzielnicy do Mazowsza jako lenna z rąk Bolesława
1109 r. nieudana niemiecko-czeska interwencja zbrojna
1112 r. zezwolenie Zbigniewowi na powrót do kraju
Silny opór możnych
1122 r. aneksja Pomorza Wschodniego, uzyskanie zwierzchnictwa nad Zachodnim
Nieudana próba chrystianizacji Pomorza Zachodniego przez Hiszpana Bernarda  powierzenie tego zadania biskupowi Bambergi Ottonowi
1124 r. formalne nawrócenie Pomorza Zachodniego
1128 r. kolejna misja mająca na utrwalenie młodego chrześcijaństwa na Pomorzu Zachodnim
Włączenie Pomorza Wschodniego w obręb diecezji kujawskiej
1131 r. wydanie metropolicie magdeburskiemu Norbertowi przywileju poddającemu diecezję poznańską zwierzchnictwu Magdeburga
1133 r. rozciągnięcie powyższego przywileju na pozostałe polskie biskupstwa 
Anulowanie powyższych przywilejów po śmierci Norberta
Niefortunne wplątanie się Bolesława w spory dynastyczne na Węgrzech 
Groźba najazdu czesko-ruskiego
1135 r. arbitraż Lotara, hołd z Pomorza i nieopanowanej dotąd Rugii, trybut za 12 poprzednich lat
1138 r. śmierć Bolesława Krzywoustego
ROZBICIE DZIELNICOWE
1142 r. atak Władysława sprzymierzonego z Rusią na braci, odbierający im parę grodów  przejście na stronę juniorów arcybiskupa Jakuba ze Żnina i wojewody Wszebora
1144 r. śmierć Salomei – macochy Władysława – i spór o dożywocie po niej (północna część dzielnicy senioralnej z Łęczycą)
Ukaranie wojewody Piotra Włostowica oślepieniem i banicją  odstąpienie od Władysława licznych krewniaków i przyjaciół Włostowica 
Klęska Władysława pod obleganym przez siebie Poznaniem  ucieczka z kraju  Bolesław seniorem
1146 r. interwencja Konrada III na rzecz przyrodniej siostry Agnieszki – żony Władysława 
Nieudana wyprawa odwetowa utknięta na linii Odry  rozejm  uznanie przez Konrada III rządów juniorów polskich
Asysta Władysława Konradowi III w II Krucjacie, krucjata polskich juniorów na słowian połabskich
Odrzucenie ultimatum cesarskiego w sprawie Władysława  interwencja Fryderyka Rudobrodego  zapłacenie kontrybucji, zobowiązanie dostarczenia posiłków na wyprawę włoską, złożenie hołdu w Krzyszkowie pod Poznaniem, obietnica Fryderyka nie popierania pretensji Władysława, jedynie zwrócenie mu Śląska
1173 r. interwencja cesarska wprowadzająca synów Władysława na Śląsk
Utrata Pomorza Zachodniego i prowizoryczne zachowanie zwierzchności nad Pomorzem Wschodnim
1166 r. śmierć Henryka Sandomierskiego
1173 r. śmierć Bolesława Kędzierzawego  Mieszko III seniorem
Oszukańcza, niepopularna polityka fiskalna Mieszka
1177 r. bunt pod przywództwem biskupa krakowskiego Gedki  wygnanie Mieszka z Krakowa  pryncypat Kazimierza
1181 r. odzyskanie przy pomocy pomorskiej przez Mieszka części Wielkopolski – Gniezna i Poznania
1180 r. zjazd członków dynastii piastowskiej w Łęczycy  zniesienie zasady senioratu, zrzeczenie się tzw. „ius spolii”, pozbawienie możnych prawa podwód i stanu  zatwierdzenie uchwał łęczyckich przez kurię rzymską
Zabiegi Mieszka III o interwencję cesarską 
Zapobieżenie jej przez uznanie zwierzchności Fryderyka Rudobrodego 
Uznanie przez Rzeszę uchwał łęczyckich
Podporządkowanie księstw ruskich: Brześcia, Włodzimierza, Bełza, Halicza 
Bunt opozycji i wydanie Krakowa w ręce Mieszka 
Odzyskanie Krakowa i bezkrwawa pacyfikacja Księstwa
1194 r. śmierć Kazimierza Sprawiedliwego
Stan posiadania Kazimierza w chwili śmierci: księstwo sandomierskie, krakowskie, Mazowsze, Kujawy, księstwa ruskie, Jaćwież
Zwycięska przy pomocy posiłków ruskich rywalizacja stronnictwa Leszka Białego z Mieszkiem III i Mieszkiem Plątonogim
1195 r. bitwa pod Mozgawą  wycofanie się Mieszka III do Wielkopolski i zagarnięcie przezeń Kujaw
Objęcie rządów regencyjnych nad Leszkiem przez matkę Helenę, biskupa Pełkę i wojewodę Mikołaja
1198-1202 r. dwukrotne objęcie rządów w Krakowie przez Mieszka III
1202 r. śmierć Mieszka III Starego 
Objęcie rządów w Krakowie przez mieszkowego syna – Władysława Laskonogiego przy poparciu wojewody Mikołaja
Po śmierci tego ostatniego objęcie rządów przez Leszka Białego
Ofiarowanie Mazowsza i odzyskanych Kujaw Konradowi
1207 r. oddanie się w opiekę kurii rzymskiej i uznanie jej zwierzchnictwa, rezygnacja z inwestytury biskupiej
Osadzenie się za zgodą Leszka Romana Mścisławowicza w Haliczu  atak na stronnika Welfów, Leszka
1205 r. śmierć Romana Mścisławowicza pod Zawichostem  opieka Leszka nad jego nieletnimi synami
Próby wyzwolenia się Władysława Odonica spod opieki stryja  schronienie u Henryka Brodatego  odzyskanie południowej Wielkopolski przez Odonica dzięki pomocy Henryka 
1208 r. zjazd w Głogowie
1210 r. bulla Innocentego III przywracająca zasadę senioratu  krótkie rządy Mieszka Plątonogiego
1210 r. zjazd książąt w Borzykowej przyznający kościołowi przywileje immunitetowe
Podjęcie przez Odonica działań wojennych przeciw Laskonogiemu  utrata dzielnicy, ucieczka na Węgry
Dar Konrada Mazowieckiego dla cystersów w postaci Dobrzynia
1226 r. nadanie Krzyżakom ziemi chełmińskiej przez Konrada Mazowieckiego
1226 r. nadanie przez Fryderyka II władcom krzyżackim uprawnienia książąt Rzeszy
1235 r. inkorporacja dobrzyńców przez krzyżaków
1237 r. wchłonięcie przez krzyżaków inflanckich Kawalerów Mieczowych
Utrata Pomorza Wschodniego
Małżeństwo Władysława Odonica z siostrą Świętopełka pomorskiego  uzyskanie przezeń zamków w Ujściu i Nakle – miejsc wypadów zbrojnych przeciw Laskonogiemu 
Przymierze Laskonogiego z Leszkiem zawierając z nim umowę na przeżycie i Henrykiem Brodatym oddając mu ziemie wcześniej zabrane
1227 r. zbrodnia gąsawska  śmierć Leszka Białego  pryncypat Władysława Laskonogiego (warunkiem było mianowanie Bolesława Wstydliwego, syna Leszka następcą również w Wielkopolsce)
Ataki Konrada z posiłkami ruskimi na Władysława Laskonogiego w Krakowie i Wielkopolsce
Utrata dzielnicy przez Laskonogiego, przekazanie praw do niej Henrykowi Brodatemu  niemożność tego pierwszego do zapewnienia opieki Bolesławowi  prośba możnowładztwa o objęcia przez Henryka rządów 
1228 r. objęcie rządów w Krakowie przez Henryka Brodatego
Tymczasowa niewola Henryka i surowe rządy Konrada w Krakowie
1233 r. wkroczenie Henryka Brodatego do Wielkopolski na mocy próśb rycerstwa oraz testamentu Laskonogiego
1234 r. kolejna wyprawa Henryka do Wielkopolski  zdobycie części tej dzielnicy położonej na lewym brzegu Warty
Perspektywa uzyskania korony
1241 r. najazd tatarski na Małopolskę i Śląsk
1241 r. bitwa pod Legnicą  śmierć Henryka Pobożnego
Załamanie się państwa Henryków Śląskich 
Zajęcie Wielkopolski przez synów Odonica, krótkotrwałe rządy Konrada w Krakowie 
1243 r. objęcie Krakowa przez Bolesława Wstydliwego
Początek XIII wieku – kolonizacja na prawie niemieckim
1259, 1287 r. najazdy tatarskie
1279 r. objęcie Krakowa przez Leszka Czarnego, wnuka Konrada Mazowieckiego
1282, 1285 r. nieudany, dzięki mieszczaństwu krakowskiemu bunt możnowładztwa małopolskiego pod przywództwem wojewody sandomierskiego Janusza i biskupa Pawła z Przemankowa 
1286 r. uzyskanie przez Kraków przywileju wzniesienia murów obronnych
1288-1290 r. stale zagrożone przez Łokietka rządy Henryka IV Probusa
Myśli o koronie udaremnione przez śmierć
Zaskarbienie sobie mieszczan przez Henryka
Kampania antyniemiecka Jakuba Świnki
PRZYWRÓCENIE KRÓLESTWA
1289 r. układ przyjaźni Henryka IV Probusa i Wacława II oraz obietnica pozostawienia temu ostatniemu spadku po sobie
1291 r. testament Henryka IV Probusa przeznaczający Wacławowi jedynie ziemię kłodzką
Poparcie mieszczan i części możnych dla Wacława
1291 r. zajęcie ziemi sandomierskiej przez Łokietka  rezygnacja Przemysła z praw do Małopolski, ustąpienie jej Wacławowi 
1292 r. wyparcie Łokietka z ziemi sandomierskiej, zmuszenie go do zrzeczenia się praw do Małopolski i uznania swego zwierzchnictwa lennego nad księstwem sieradzkim i brzeskim
1291 r. przywilej lutomyski potwierdzający prawa duchowieństwa, szlachty możnowładczej i mieszczaństwa i uznający ich wolność podatkową, zawierający zobowiązanie nie nakładania nowych ciężarów
1282 r. zjazd Przemysła II i Mściwója II w Kępnie  mianowanie Przemysła II swoim spadkobiercą na Pomorzu Wschodnim
1295 r. aneksja Pomorza Wschodniego przez Przemysła II  wystąpienie Przemysła II jako równorzędnego rywala Wacława II do zwierzchnictwa nad całą Polską
1295 r. koronacja królewska Przemysła II dokonana przez Jakuba Świnkę w Gnieźnie
1296 r. śmierć zamordowanego skrytobójczo Przemysła II 
Rywalizacja o spadek po zmarłym Władysława Łokietka i Henryka głogowskiego z której zwycięską ręką wyszedł ten pierwszy
Utrata popularności Łokietka, któremu zarzucano brak umiejętności zaprowadzenia pokoju wewnętrznego w państwie i brak karności w jego wojsku, które dopuszczało się licznych łupiestw m.in. w dobrach kościelnych  nieudana prośba Henryka głogowskiego o przejęcie władzy  przyzwanie Wacława II  jego zwycięstwo nad Łokietkiem, zabór Wielkopolski i Pomorza Wschodniego oraz dziedzicznych jego księstw: brzeskiego i sieradzkiego
1300 r. koronacja Wacława II
1301 r. koronacja Wacława III na tron węgierski
1304 r. opanowanie Budy przez Karola Roberta Andegaweńskiego z pomocą Albrechta Habsburga przy poparciu Bonifacego VIII
1305 r. umocnienie się Łokietka w ziemi sandomierskiej à jego najazdy sięgające nawet pod Kraków
1305 r. śmierć Wacława II à przejęcie władzy przez Wacława III
1305 r. traktat o wymianie Pomorza Wschodniego na Nową Marchię
1306 r. objęcie prze Łokietka rządów w Krakowie
1306 r. śmierć zamordowanego Wacława III à wygaśnięcie dynastii Przemyślidów à podporządkowanie się Łokietkowi biskupa Muskaty i patrycjatu krakowskiego à rozpad odnowionego Królestwa Polskiego à
Zasięg władztwa Łokietka: Małopolska, Kujawy, Pomorze Gdańskie, ziemie sieradzka i łęczycka
Objęcie Wielkopolski przez Henryka głogowskiego
1309 r. śmierć Henryka głogowskiego
Wyłamywanie się Pomorza Gdańskiego i Małopolski spod zwierzchności Łokietka
Bunt Święców pomorskich przeciw faworyzowaniu przez Łokietka innych rodów możnowładczych à realizacja umowy z Brandenburgią à
1308 r. przybycie Brandenburczyków do Gdańska, przyjęci przez patrycjat zaczęli oblegać załogę grodu gdańskiego à
Zlecenie Boguszy, dowódcy załogi gdańskiej zwrócenie się o pomoc do Krzyżaków à
Podbój Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków, zakup ziemi michałowskiej nad Drwęcą od księcia inowrocławskiego Leszka
Podbój Pomorza Zachodniego przez Brandenburgię
1309 r. nieudana wyprawa oddziału rycerstwa wielkopolskiego przeciw Krzyżakom
1308 r. proces kanoniczny wytoczony przez arcybiskupa Jakuba Świnkę Janowi Muskacie à usunięcie tego ostatniego z biskupstwa krakowskiego
1311 r. koronacja Jan Luksemburskiego na króla Czech i „Polski” à
1311 r. bunt mieszczaństwa krakowskiego z udziałem Jana Muskaty pod wodzą wójta Alberta à utrata politycznego znaczenia Krakowa
1312 r. podział Wielkopolski między synów Henryka głogowskiego à wystąpienie zbrojne części rycerstwa wielkopolskiego, rzucenie na nich klątwy przez Jakuba Świnkę i biskupa poznańskiego Andrzeja Zarębę
Poznań mocnym punktem oparcia „Niemców”, głównie mieszczan pod wodzą wójta Przemka
1314 r. wkroczenie Łokietka do Wielkopolski i rychłe opanowanie całej prowincji
1316-1317 r. nieudane interwencje margrabiego brandenburskiego na rzecz głogowczyków
Eliminacja miast z gry politycznej, spadek znaczenia możnych, wzrost znaczenia rycerstwa
Poparcie dla Łokietka ze strony przedstawicieli kościoła polskiego, arcybiskupów: Jakuba Świnki à Borzysława (1314-1317) à Janisława (1317-1341)
Zabiegi Łokietka o przychylność Awinionu – zmiana wysokości świętopietrza (od głowy, nie od dymu), pomoc sądom inkwizycyjnym w zwalczaniu waldensów
1318 r. przywrócenie Muskacie biskupstwa krakowskiego
Dwuznaczna odpowiedź Jana XXII
RZĄDY KRÓLA WŁADYSŁAWA I ŁOKIETKA
1320 r. koronacja Władysława I Łokietka w Krakowie
Władztwo Łokietka w chwili koronacji: Małopolska, Wielkopolska, Kujawy
1327 r. oddanie ziemi sieradzkiej i łęczyckiej bratankom à brak połączenia między Małopolską i Wielkopolską
1323 r. uzyskanie zrzeczenia się książąt głogowskich pretensji do Wielkopolski i tytułu „dziedziców Królestwa Polskiego”
1326-1329 r. bezskuteczne walki z Brandenburgią o ziemię lubuską
1327 r. wyprawa na Płock
1320 r. małżeństwo Elżbiety Łokietkówny z Karolem Robertem Andegaweńskim
1325 r. małżeństwo Kazimierza z Aldoną-Anną, córką Giedymina
1323 r. wygaśnięcie dynastii Romanowiczów à osadzenie potomka Romanowiczów po kądzieli, piasta mazowieckiego Bolesława Trojedenowica – Jerzego II na Rusi halicko-włodzimierskiej
1321 r. sąd papieski w Inowrocławiu – proces polsko-krzyżacki korzystny dla Polski pod przewodnictwem arcybiskupa Janisława
1326 r. nieudana próba Jana Luksemburskiego opanowania Krakowa odparta z pomocą Węgier
1327 r. złupienie Kujaw przez Krzyżaków, Wielkopolski przez Brandenburgię
1329 r. zajęcie przez Łokietka z posiłkami węgierskimi i halickimi ziemi chełmińskiej korzystając z wyprawy krzyżackiej „krucjaty” na Litwę à w odwecie zajęcie ziemi dobrzyńskiej nadanej Krzyżakom przez Jana Luksemburskiego jako „króla polskiego” i spustoszenie Kujaw
1331 r. nieudany ze względu na nieprzybycie Jana Luksemburskiego najazd krzyżacki na Wielkopolskę, odwrót krzyżacki spod Kalisza à część wojsk okrążona i zniszczona pod Płowcami
1332 r. utrata Kujaw
1332 r. rozejm z Zakonem za pośrednictwem legata papieskiego
1333 r. śmierć Władysława I Łokietka
POLSKA KAZIMIERZA WIELKIEGO
1335 r. sojusz z Wittelsbachami w Chojnie wymierzony przeciw Janowi Luksemburskiemu
1335 r. układ Trenczynie à Jan Luksemburski miał zrezygnować z tytułu króla polskiego, Kazimierz potwierdziłby prawa Czech do tych księstw na Śląsku i Mazowszu, które już uznały zwierzchnictwo Luksemburgów
1335 r. zjazd w Wyszehradzie à niekorzystny dla Polski proces polsko-krzyżacki rozstrzygany przez królów Czech i Węgier (zatrzymanie przez Krzyżaków ziemi chełmińskiej i Pomorza Gdańskiego jako „wieczystej jałmużny”), pokój polsko-czeski à odwiedziny Pragi – przyrzeczenie udzielenia pomocy w walce z Wittelsbachami i Habsburgami o Karyntię i Tyrol à
1336 r. wysłanie polskiego oddziału na wyprawę czesko-węgierską przeciw Cesarstwu
1339 r. zrzeczenie się przez Kazimierza praw do Śląska i Mazowsza pod naciskiem Węgier
1338 r. zganienie przez Benedykta XII wyroku wyszehradzkiego à powołanie nowego
1339 r. korzystny dla Polski, nieuznany przez Zakon proces polsko-krzyżacki w Warszawie
1338 r. przymierze Czech i Węgier
1339 r. śmierć Aldony-Anny
1339 r. II Zajazd w Wyszehradzie dotyczący następstwa tronu polskiego
1340 r. śmierć Jerzego II à zajęcie wołyńskiej części Rusi przez księcia litewskiego Luberta, zjawienie się polskich i węgierskich oddziałów w halickiej części, wezwanie przez bojarów i wojewodę przemyskiego Dietkę tatarów na pomoc à
1341 r. atak tatarski na ziemię sandomierską, odparci spod Lublina wrócili na Ruś
1341 r. porozumienie między Polską i Węgrami, a bojarami i Dietką à wspólne zwierzchnictwo polsko-węgierskie nad Rusią halicką – starostą został Dietka, aneksja ziemi sanockiej i Rzeszowa
1341 r. śmierć chana tatarskiego Uzbeka oraz księcia litewskiego Giedymina
1344 r. opanowanie Rusi halicko-włodzimierskiej przez Luberta
Chęć uzyskania jak najlepszych warunków pokoju z zakonem przy poparciu Czech à
1341 r. małżeństwo z Adelajdą, córką landgrafa heskiego, zwolennika Luksemburgów
1343 r. sojusz z Bogusławem V pomorskim umocniony jego małżeństwem z Elżbietą, córką Kazimierza
1343 r. nie zatwierdzony przez papieża pokój kaliski z Zakonem na zasadach układu wyszehradzkiego (brak zrzeczenia się pretensji do Pomorza Gdańskiego oraz ziem chełmińskiej i michałowskiej ze strony Andegawenów jako sukcesorów tronu polskiego)
1341 r. nabycie ziemi namysłowskiej jako zastawu za pożyczkę udzieloną księciu śląskiemu Bolesławowi brzesko-legnickiemu
1343 r. odebranie książętom głogowskim fragmentu Wielkopolski – Wschowy z okręgiem
1342 r. śmierć Karola Roberta Andegaweńskiego à przymierze z Wittelsbachami, Andegawenami i Bolkiem świdnickim à
1345 r. najazd na Śląsk à wyprawa odwetowe, które dotarły pod Kraków
1346 r. śmierć Jana Luksemburskiego i Ludwika Wittelsbacha à koronacja Karola IV na króla Czech i Niemiec à
1348 r. traktat przyjaźni w Namysłowie à uznanie wydanego kilka miesięcy wcześniej aktu ogłaszającego Śląsk krajem korony czeskiej à rozejm Bolka świdnickiego z Karolem IV w Legnicy
1353 r. małżeństwo bratanicy Bolka Anny, dziedziczki Świdnicy z Karolem IV
1349 r. opanowanie Rusi halicko-włodziemierskiej à hołd Luberta z Łucka i Aleksandra Koriatowicza z Podola zachodniego à
1350 r. układ w Budzie à potwierdzenie układu wyszehradzkiego, zobowiązanie Ludwika niesienia pomocy Kazimierzowi w walce z Litwinami lub Krzyżakami
1351 r. najazdy litewskie na Mazowsze ziemię łęczycką oraz Wołyń à przybycie Ludwika à wspólna wyprawa polsko-węgierska na Litwę przerwana rozejmem z Kiejstutem à rozejm na mocy którego Ruś Czerwona przypadła Polsce jako osobne księstwo rządzone przez Kazimierza, Wołyń – Litwie (1352)
1351 r. śmierć Bolesława III płockiego à zajęcie jego dzielnicy à nadanie części sochaczewskiej w lenno Siemowitowi III i Kazimierzowi I Trojdenowicom (po śmierci Kazimierza mieli otrzymać resztę spadku po Bolesławie III płockim) à złożenie hołdu Kazimierzowi również z dzielnic dziedzicznych
1355 r. hołd Siemowita III z całego Mazowsza książęcego w Kaliszu
1356 r. rezygnacja Karola IV z Mazowsza w zamian za ustępstwa terytorialne na Śląsku i zrzeczenie się księstwa świdnickiego
1347 r. oddalenie Adelajdy
1355 r. nowy układ w Budzie à wyznaczenie na następców tronu polskiego Ludwika, jego bratanka Jana i wszystkich ich potomków męskich à przywilej Ludwika, którym obiecał nie pobierać od rycerstwa nadzwyczajnych podatków i pokrywać wszystkie koszty wypraw poza granice kraju
1356 r. małżeństwo z Krystyną Rokiczaną
1363 r. małżeństwo z księżniczką żagańską Jadwigą à trzy córki
1346 r. nominacja Małopolanina na starostwo kaliskie – jedno z dwóch na jakie Kazimierz podzielił Wielkopolskę à
1348 r. powołanie przedstawicieli rycerstwa wielkopolskiego na oba stanowiska à po wyprawach na Ruś powołanie nowego wielkorządcy i połączenie obu starostw w jedno, powrót rządów silnej ręki
1352 r. zawiązanie konfederacji rycerstwa wielkopolskiego na czele której stanął jeden z odwołanych starostów, wojewoda poznański Maćko Borkowic à
1356 r. skazanie Maćka na banicję, rychła amnestia
1360 r. pacyfikacja Wielkopolski, surowe represje, śmierć głodowa Maćka
1364 r. fundacja Akademii Krakowskiej
1364 r. zjazd monarchów środkowoeuropejskich wraz z królem Cypru w Krakowie
1360 r. małżeństwo wnuka Kazimierza Kaźka pomorskiego z córką Olgierda Kenną-Joanną
1366 r. wyprawa na litewską część Wołynia à zdobycie Bełza, Chełmu, Włodzimierza à pokój z Litwą
1368 r. najazd Kiejstuta na Mazowsze, najazd Luberta na Ruś à budowa zamku we Włodzimierzu wołyńskim
1365 r. hołd lenny brandenburczyków z rodu von Osten z Santoka i Drezdenka
1368 r. odstąpienie Polsce przez Brandenburgię wschodniej części Nowej Marchii z Wałczem, Drahimiem i Czaplinkiem
1368 r. adopcja Kaźka pomorskiego
1370 r. śmierć Kazimierza Wielkiego
Corona Regni Polonia
RZĄDY NAMIESTNICZE KRÓLA LUDWIKA ANDEGAWEŃSKIEGO
Automatyczna utrata lenn: Mazowsza, Santoka, Drezdenka, Włodzimierza
1372 r. przyłączenie Rusi Czerwonej do Węgier
1375 r. utworzenie metropolii katolickiej w Haliczu
1372 r. ponowienie zrzeczenia się Śląska wobec Karola IV
1373 r. wystąpienia Władysława Białego
1380 r. śmierć Elżbiety Łokietkówny
1376 r. krwawe rozruchy w Krakowie wymierzone przeciw regentom
1374 r. zjazd w Koszycach
1381 r. układ podobny do koszyckiego z duchowieństwem (tylko z dóbr klasztornych 4 gr z łanu)
1382 r. Ludwik zdechł!
1382 r. zjazdy w Radomsku i Wiślicy
1383 r. wystąpienie Siemowita IV mazowieckiego
POLSKA KRÓLA WŁADYSŁAWA II JAGIEŁŁY
1384 r. koronacja Jadwigi
1385 r. zjazd w Krewie
1386 r. 2 luty elekcja Jagiełły w Lublinie à 15 luty przyjęcie przezeń chrztu à 18 luty ślub z Jadwigą à objazd pokoronacyjny
1386 r. chrzest Litwy
1387 r. utworzenie biskupstwa wileńskiego podporządkowanego metropolii gnieźnieńskiej
1387 r. wydanie licznych przywilejów bojarom, którzy przyjęli katolicyzm
1387 r. inkorporacja Rusi halickiej
Hołd Mazowsza
1387 r. małżeństwo siostry Jagiełły, Aleksandry z Siemowitem IV à oddanie mu w lenno terytorium bełsko-chełmskiego
1390 r. małżeństwo brata Jagiełły, Wigunta-Aleksandra z córką Władysława Polczyka, Aleksandrą à oddanie im w lenno Kujaw
1391 r. bunt Witolda i jego związanie się z Zakonem
1392 r. zagarnięcie ziemi Złotoryi nad Drwęcą dobrzyńskiej jako zastawu otrzymanego od Opolczyka za 50 tysięcy florenów
1392 r. śmierć Wigunta à powrót Kujaw pod zwierzchnictwo króla
1392 r. ugoda z Witoldem à namiestnictwo Witolda nad Wielkim Księstwem
1395 r. namiestnictwo Skirgiełły nad Księstwem Kijowskim
1396 r. kryzys w stosunkach polsko-litewskich na tle nadania części Podola Spytkowic z Melsztyna jako lenna litewskiego pomimo zgłaszania wcześniej pretensji polskich
1397 r. objęcie przez Witolda Księstwa Kijowskiego à
1398 r. żądania Jadwigi uiszczenia czynszu z Litwy i Rusi litewskiej przedstawione przez Witolda panom litewskim na zjeździe w Salinie, podczas którego popisany został pokój Litwy z Zakonem (zrzeczenie się Żmudzi)
1399 r. śmierć królowej Jadwigi
1399 r. klęska „krzyżowców” nad Worsklą
1400/1401 r. unia personalna, sojusz obronny z Litwą
Powstanie na Żmudzi poparte przez Witolda à wojna Litwy z Zakonem, wysłanie polskich posiłków, brak oficjalnego przyłączenia się do wojny
Zdrada Świdrygiełły
1402 r. kupno przez Krzyżaków Nowej Marchii od Zygmunta Luksemburskiego
Uchwała szlachty wielkopolskiej mówiąca o wystąpieniu całej szlachty i chłopów wyjąwszy 4 gospodarzy we wsiach dużych i 2 w małych
1403 r. zakazanie Bonifacego IX Zakonowi prowadzenia walki z nowo ochrzczonym państwem à
1404 r. pokój w Raciążu na zasadach traktatu kaliskiego z 1343 r. i salińskiego z 1398 r., powrót Świdrygiełły
1405 r. wykup ziemi dobrzyńskiej za środki z nadzwyczajnego poradlnego – 10 gr z łana chłopskiego
1404 r. propozycja sojuszu z Wacławem Luksemburskim w zamian za Śląsk
1406-1408 r. wojna Litwy z Wielkim Księstwem Moskiewskim
Zakaz zakonny prowadzenia handlu z Litwą à próby pertraktacji Witolda à poparcie przezeń nowego powstania na Żmudzi à nowa wojna Litwy z Zakonem à polska prowokacja (pomoc Litwie i powstaniu żmudzkiemu)
1409 r. początek Wojny z Zakonem à zajęcie Kujaw, Krajny à odbicie Bydgoszczy à rozejm nie obejmujący Żmudzi i Litwy à oddanie sporu o Żmudź pod sąd Wacława czeskiego
1410 r. 15 lipca bitwa pod Grunwaldem
1411 r. pokój w Toruniu
1412 r. przymierze Polski i Litwy z Węgrami podpisane w Lubowli à uzyskanie Spisza
1413 r. zjazd w Horodle nad Bugiem à przyjęcie bojarów litewskich do polskich rodów heraldycznych à chrzest Żmudzi
1414 r. nowa wojna z Zakonem à rozejm
1400 r. reaktywacja Akademii Krakowskiej
1415 r. spór polsko-krzyżacki na soborze w Konstancji à podporządkowanie biskupstwa żmudzkiego Polsce, sprawa Jan Falkenberga (Satyra na herezję i inne nikczemności Polaków i ich króla Jagiełły)
1422 r. małżeństwo Jagiełły z Sonką
1422 r. atak na Zakon zakończony pokojem nad jeziorem Mielno à zwrot skrawka Kujaw z Nieszawą, załamanie potęgi krzyżackiej
1422 r. przywilej czerwiński à emisja monety tylko za zgodą dostojników duchownych i świeckich, król nie będzie bez wyroku sądowego konfiskował dóbr szlacheckich, nie będą łączone stanowiska starosty i sędziego w tej samej ziemi
Plany koronacyjne Witolda à
1430 r. przywilej jedleński à uznanie wszystkich przywilejów stanowych duchowieństwa i szlachty, uznanie nowych, w zamian przysięga wprowadzenia na tron jednego z synów jagiełłowych
1430 r. śmierć Witolda
Mianowanie Świdrygiełły wielkim księciem litewskim à zajęcie przez polaków Podola zachodniego, uzależnienie uznania władzy Świdrygiełły przekazaniem Polsce Wołynia à sojusz Litwy z dwiema gałęziami Zakonu i hospodarstwem mołdawskim à
1331 r. wojna polsko-litewska o Wołyń à najazdy zakonne na Kujawy à utrata Nieszawy z okręgiem à
1331 r. rozejm z Litwą i jej sojusznikami
1432 r. zjazd walny w Sieradzu à uchwalenie sukcesji Władysława Warneńczyka, uznanie władzy Świdrygiełły – przekazanie mu opieki nad małoletnim Władysławem, zwerbowanie husytów do wojny z Zakonem
1432 r. zamach na Świdrygiełłę à rządy brata Witolda, Zygmunta
1433 r. wyprawa na Zakon à rozejm na 12 lat
1433 r. powtórzenie przez Jagiełłę przywileju jedleńskiego w Krakowie, do uznania umów Zygmunta z panami polskimi
1434 r. śmierć Władysława II Jagiełły Wielkiego
RZĄDY REGENCYJNE ZBIGNIEWA OLEŚLNICKIEGO
1434 r. zjazd walny w Krakowie à elekcja i koronacja dziesięcioletniego Władysława III
1434 r. podporządkowanie przez kniazia Wołynia i Podola wschodniego, Fiodora Korybutowicza Polsce w zamian za przyznanie tamtejszej szlachcie wszystkich przywilejów stanowych à
1435 r. olbrzymia pomoc polska w wojnie Zygmunta ze Świdrygiełłą i Krzyżakami
1435 r. pokój wieczysty z Zakonem w Brześciu Kujawskim à zwrot Polsce zajętej w 1431 r. Nieszawy z okręgiem, zrzeczenie się Zakonu prawa apelacji do papieża
1437 r. śmierć Zygmunta Luksemburskiego à zajęcie tronu węgierskiego przez jego zięcia, Albrechta Habsburga, odrzucenie tejże kandydatury na tronie czeskim à kandydatura Kazimierza Jagiellończyka à
1438 r. zjazd walny w Nowym Korczynie, który zgodził się wbrew zdaniu Oleśnickiego na propozycję osadzenia Kazimierza w Pradze à konfederacja Oleśnickiego wymierzona przeciw wpływom husyckim w Polsce
Więzienie, zajmowanie majątków osób które przez rok nie ugięły się pod klątwą kościelną
Polska klęska w Czechach z Albrechtem Habsburgiem
RZĄDY KRÓLA WŁADYSŁAWA III WARNEŃCZYKA
1438 r. potwierdzenie przywilejów duchowieństwa i szlachty, objęcie rządów
Konfederacja antyklerykalna Spytka z Melsztyna
1439 r. śmierć Albrechta Habsburga à Władysław III królem Węgier
1443 r. zwycięska kampania Władysława przeciw Turkom osmańskim zakończona rozejmem na 10 lat à popchnięcie Węgier do zerwania rozejmu à
1444 r. śmierć Władysława III pod Warną
1444 r. tymczasowe wydanie Krakowowi i Lwowowi prawa sądzenia rozbójników
1440 r. śmierć zamordowanego Zygmunta kiejstutowicza à wysłanie Kazimierza jako namiestnika à ogłoszenie go wielkim księciem à zerwanie unii polsko-litewskiej
1446 r. zjazd szlachty polskiej i litewskiej w Brześciu nad Bugiem
1447 r. koronacja Kazimierza w Krakowie
1448-1457 r. ataki tatarskie Rusi południowej uzasadniane poparciem pretensji Michała Zygmuntowicza
1457 r. śmierć Michała w Moskwie
1452 r. śmierć Świdrygiełły
Zamach na Kazimierza, uniezależnienie się Litwy
1453 r. zaprzysiężenie przywilejów szlacheckich
1440 r. utworzenie Związku Pruskiego
1454 r. poddanie przez Związek Pruski Pomorza Gdańskiego i ziemi chełmińskiej Polsce à rozpoczęcie wojny z Zakonem
1454 r. zakończona klęską bitwa pod Chojnicami
1461 r. utworzenie przez Polskę stałej armii zaciężnej dowodzonej przez Piotra Dunina
1466 r. pokój polsko-krzyżacki
1454 r. przywilej cerekwicki à godności w radzie monarszej będą nadawane tak Wielkopolanom ja Małopolanom
1454 r. przywilej nieszawski à anulowanie przywileju cerekwickiego, wymagana zgoda sejmiku ziemskiego na ustanowienie nowej konstytucji lub zwołania pospolitego ruszenia