Wojny XVII wieczne - Szwecja, Rosja, Turcja

Szwecja
-królowie polscy z dynastii Wazów roszczą sobie pretensje do tronu szwedzkiego,
-Szwedzi chcą zrobić z Bałtyku wewnętrzne j.Szwedzkie i kontrolować handel na Bałtyku,
-raz na jedno pokolenie Szwedzi prowadzą wojny, by się wzbogacić (łupy),
=głód,epidemie,spadła produkcja rolna,zastój ogarnął rzemiosło,
=osłabienie zainteresowania kulturą,nietolerancja religijna,
=straty terytorialne-inflanty i lenno pruskie,
Kircholm 1605-hetman Karol Chodkiewicz
1621-wznowienie walk, szwedzi górą
1627-bitwa morska pod Oliwą,jednocześnie Turcja
1635-pokój w sztumskiej wsi-rozejm na 20l., szwedzi mają inflanty i porta prus książęcych, prócz Królewca,ale nie będą pobierali ceł od towarów polskich
1655-1660-potop szwedzki-Jan Kazimierz Waza,Stefan Czarniecki,ks.Augustyn Kordecki
1657-Polska traci lenno pruskie
Rosja
-wtrącanie się magnatów polskich w wewnętrzne sprawy Rosji,by mieć rządy i bogactwa,
-ZIIIWaza chce powiększyć terytorium Polski-zostać carem Rosji, wprowadzić katolicyzm,wzmocnić swoją pozycje
-w2poł.XVIIw. Rosja popiera Kozaków walczących przeciw Polsce (powstanie Chmielnickiego) czyli jest konflikt polsko-rosyjski o Ukraine
=straty terytorialne-Smolensk-wsch.cz.Ukrainy
=wyniszczenie wsch. rubieży Rzeczypospolitej
=powstaje trwały konflikt przygraniczny podsycany przez Kozaków
Hetman-Stefan Czarniecki,Karol Chodkiewicz,Stanisław Koniecpolski
1608-Dymitriada-samowolna wyprawa magnatów polskich do Rosji w celu osadzenie na tronie Rosji Dymitra Samozwańca,
1608-1611-wyprawa polaków na Rosję, Stanisław Żółkiewski
1609-I bitwa pod Kłuszynem
1612-ugoda,rozejm pozwala zatrzymać Polakom Smoleńsk
1648-powstanie kozackie na Ukrainie
bojar=magnat=arystokrata
1654-w Perejeresławiu podpisują ugodę na mocy której Ukraina miała stać się cz.Rosji,sprzeciw Polaków wybucha wojna, przerwana na okres potopu szwedzkiego,
1661-wznowienie działań, bez efektów
1667 Andruszów-rozejm o podziale Ukrainy na zach-Pol. i wsch.-Ros., granicą jest rzeka Dniepr, polacy tracą Smoleńsk, Smoleńszczyzna wraca do Rosji
1686-koniec wojen polsko-rosyjskich, pokój Grzymułtowski
powst.Chmielnickiego
jasyr-niewola tatarska bądź turecka
-konflikt społeczny,magnaci polscy chcą zmusić wolnych kozakow do odrabiania pańszczyzny
-konflikt religijny,zmuszają miejscową ludność,aby przeszła na katolicyzm
-konflikt narodowy,Polacy wykorzystują,a Kozacy pokrzywdzeni
arkan-europejskie lasso
ksiązę jeremi Wiśniowiecki dokonał mordów, okrutny Jarem
1649-oblężenie Zbaraża Jeremi W. i ugoda w Zborowie
1651-wznowienie walk,bitwa pod Beresteczkiem,kleska wojsk kozacko-tatarskich
Turcja
-stały konflikt przygraniczny-tatarzy zależni od Turcji najeżdżają Rzeczypospolitą-kozacy zależni od Polski najeżdżają porta
-ekspansja turecka w Europie
-wtrącanie się magnatów Polskich w wewnętrzne sprawy Turcji
-osłabienie Rzeczypospolitej po wojnach z Rosją,Kozakami,Szwecją, Turcja liczy na łatwe zwycięstwo
=zatrzymanie inwazji Tureckiej w Europie i Polska przedmurem chrześcijaństwa
=wyniszczenie gospodarcze i ludnościowe południowych rubieży Rzeczypospolitej
=osłabienie obu państw i utrata przez nie znaczenia na arenie międzynarodowej
1620-Cecora-St.Żółkiewski
1621-Chocim-K.Chodkiewicz(bronimy)
1672-Kamieniec Podolski-Turcy najeżdżają Podole
1673-Chocim-Jan Sobieski(zdobywamy)
1683-odsiecz wiedeńska-JIIISobieski(król Polski)
janczarzy-doborowa piechota turecka
rubież-teren przygraniczny
bulawa-symbol władzy hatmańskiej