Oficjalnie Herakles był synem Alkmeny i Amfitriona, króla Tebańskiego. W rzeczywistości jednak ojcem jego był Zeus, który spłodził Heraklesa przybierając postać męża Alkmeny. Tej samej nocy, wcześniej niż się tego spodziewano, powrócił z wyprawy wojennej Amfitrion. W rezultacie Alkmena poczęła bliźnięta. Drugie z nich, prawy syn króla, imieniem Ifikles, był śmiertelnikiem (syn jego, Jolaos, zostać miał w przyszłości bliskim przyjacielem herosa i woźnicą jego rydwanu).Nienawiść, jaką żywiła Hera do Heraklesa – namacalnego dowodu małżeńskiej niewierności jej męża – była jednym z najistotniejszych elementów tragicznych wątków mitu bohatera. Paradoksalnie, nieśmiertelność zawdzięczał Herakles jej właśnie, bowiem Zeus przystawił go w czasie snu Hery do jej piersi. Hera, zorientowawszy się w podstępie, odepchnęła niemowlę. To jednakże zdążyło napić się jej mleka, źródła wiecznego życia. Pozostała część pokarmu, rozlewając się, utworzyła Drogę Mleczną na niebie, a na ziemi białe lilie[1].W dziesiątym miesiącu życia Heraklesa Hera postanowiła zabić nieprawe dziecię. Wpuściła wówczas do pokoju, w którym spało wraz z Ifiklesem, dwa ogromne węże. Jeden z nich oplótł i począł dławić Ifiklesa. Herakles, zbudzony krzykiem brata, chwycił jednego węża w jedną rękę, a drugiego w drugą, i udusił oba. Amfitrion, którego również zaalarmowało wołanie dziecka, wpadł do pokoju z mieczem w ręku po to, by już jedynie ujrzeć w rękach małego Heraklesa martwe ciała węży. Stało się dla niego jasne, że Herakles jest potomkiem boga. (Według innej wersji mitu, świadkiem czynu Heraklesa była opiekująca się nim niańka).Pierwszym nauczycielem bliźniaków został śpiewak Linos. Podczas gdy Ifikles był uczniem zdyscyplinowanym i pojętnym, jego przyrodni brat okazał się niesfornym do tego stopnia, iż Linos zmuszony był go łajać i karać. Któregoś dnia rozzłoszczony kolejnym strofowaniem Herakles rzucił w nauczyciela lirą, uśmiercając go. Choć oskarżony o zabójstwo półbóg zdołał ujść kary, w obawie przed gniewem i nadludzką siłą swego przybranego syna Amfitrion wysłał go na dalszą naukę na wieś.Herakles kontynuował edukację pod okiem pasterza Tetarosa. Jemu to właśnie zawdzięczał se nadzwyczajne umiejętności łucznicze. W poczet nauczycieli i mentorów Heraklesa zalicza się m.in. także samego Amfitriona, który wprawił go w powożenie rydwanem, Kastora szkolącego go w posługiwaniu się białą bronią oraz Emolposa, nauczyciela muzyki.
