Władza wykonawcza
Organami władzy wykonawczej w Polsce są:
-prezydent -rząd ; ustawodawczej –sejm –senat ;
FUNKCJE PREZYDENTA reprezentuje państwo na zewnątrz , przyjmuje akredytacje przedstawicieli innych państw w Polsce ,mianuje ambasadorów , jest zwierzchnikiem sił zbrojnych , zarządza wybory do parlamentu (sejmu i senatu) , powołuje premiera , zatwierdza i wspólpracuje z Radę Ministrów , powołuje niektórych urzędników , ma prawo inicjatywy ustawodawczej , może zawetować ustawę , może wystąpic z wnioskiem o odwołanie lub nominacj prezesa NBP nadaje obywatelstwo cudzoziemcom , stosuje prawo łaski , może sktócić kadencje sejmu Powołuje prezesa i wiceprezesa Trybunału Konst. I Sądu Naj. , nadaje pierwszy stopień oficerski powołuje generałów i admirałów , nadaje i przyznaje ordery i odznaczenia państwowe , PP nie ponosi odpowiedzialności politycznej Odwołanie PP gdy: umże zrzeczesie urzędu zostanie uznany przez Zgromadzenie Narodowe za niezdolnego do sprawowania urzędu , 23 członków Z.N. , może zastapic go Marszałek Sejmu -> Marsz . Senatu , Za akty podejmowane przez PP samodzielnie odpowiada on jedynie konstytucyjnie może byc pociągnięty do odpowiedzialnści przez Trybunał Stanu za naruszenie konst. Lub ustaw oraz za popełnienie przestępstwa
5 prezydentów(wybranych w wyborach) G.Narutowicz, S.Wojciechowski, I.Mościcki, Lwałęsa, A.Kwaśniewski
RZĄD głównarola tworzenia rządu przypada na przemian PP i Sejmowi ;inicjatywa wychodzi od PP któty powołuje rząd w ciągu 14dni od 1go posiedzenia sejmu PP desygnuje Prezesa Rady Ministrów na jego wniosek pow.. Rade Minis. W składzie zaproponowanym przez PRM od w 14dni powinien przedstawic sejmowi program i zwrucić się o votum zaufania ; Rząd tworzy premier i ministrowie, ma inicjatywę ustawodawczą, opracowuje projekt ustawy o budżecie państwa. Rzad jest odpowiedzialny przed parlamentem; formą pociągnięci do odpowiedzial. przez sejm któty udziela wotum nieufności (110 sejmu ) jeśli zostanie obalone to po 3 mieśącach można ponownie lub gdu o wot niuf wystąpi 150 posłów (konstruktywne wot nieuf ) ;poszczegulni minis ponoszą odpow indywidualna (wot nieuf dla ministra to 69 posłów ) FUNKCJE: Prowadzenie bieżącej polityki wewn. i zewn. ; wykonywanie ustaw przyjętych przez parlament.
ORGANY WŁADZY SĄDOWNICZEJ:
Sądy oraz Trybunały ; Zgodnie z artykułem 173 konstytucji RP „sądy i trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz”. Wymiar sprawiedliwości w Polsce jest sprawowany przez:
-trybunały ( jak sądy maja niezawisłych sędzów i ich członków i są niezależne od innuch organów a także tryb postępowania ; odróżniają je od sądownictwa funkcje i charakter orzeczeń poza tym oba trybunały są w swoim orzecznictwi niezależne od Sądu Naj.)
a) Trybunał Konstytucyjny(wydaje orzeczenia w sprawie zgodności ustaw umów międzynarod. ; aktów normatywnych centralnych organów państwowych z konstytucją ;orzeczenia TK są ostateczne ze skargą może wystapić każdy )
b) Trybunał Stanu(sadzi wyższych urzędników sądowych jego zadaniem jest orzekanieo odpowiedzialności osób zajmujacych najwyższe stanowiska państwowe za naruszenie konst. Lub ustaw ) -Sąd Najwyższy nadzoruje wyroki innych sądów w zakresie orzekania ,SN wykonuje przede wszystkim przez rozpoznawanie kasacji wnoszonych odprawomocnych orzeczeń sadów odwoławczych konczacych postępowanie sadowe lub zawierajacych roztrzygnięcia zagadnień budzacych poważne watpliwości
-Sądy Administracyjne(naczelny sąd administracyjny-można zaskarżyć decyzję organu państwowego lub samorządowego) -Sądy Wojskowe (sądy garnizonowe; s. okręgowe )
-Sądy Powszechne -sprawy należące do SP: a)rejonowe – tworzy się dla 1 lub kilku gmin
b)okręgowe – dla obszaru działania co najmniej 2 sądów rejonowych
c)apelacyjne – dla obszaru działania co najmniej 2 sądów okręgowych
PRAWO-ustala relacje między obywatelami, różnymi instytucjami, określa jakie rodzaje zachowań i działań są dozwolone i zakazane. DZIEDZINY PRAWA:
Prawo karne ; Prawo cywilne(handlowe,rodzinne,pracy) ; Prawo administracyjne
Na straży prawa stoi policja. Najwyższa Izba Kontroli(NIK)
Jest najwyższym organem władzy odpowiadającym sejmowi.
Akty prawne
Konstytucja- 17 paź 92 mała konst ; konst została uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwiet 97 a weszła w życie 17 paź 97 ; składa się z 13 rozdziałów podzielonych na 243 artykuły ; Konstytucja okresla podstawy prawne ustroju politycznego ;podstawowe znaczeni mają jej postanowienia które wskazują na zasady ustrojowe oraz wartości; ukazuje sposób zorganizowania i działania głównych organó państwa; reguluje status prawny obywateli i sposób ich wpływania na politykę państwa
ZASADY USTROJOWE KONSTYTUCJI
-zas zwieżchnictwa narodu (władza w rękach narodu ; są równi wobec prawa prawo do czynnego udziału w wyborach )
-zas przedstawicielstwa (przeniesienia przez naród w drodze aktu wyborczego na posłów i senatorów prawa do działania w jegi imieniu)
-zas podziału władzy ( powinna być równowaga władzy ,konst określa funkcje prawa i przypisu je odrębnym organom państwowym ;także w amach władzistnieje podział; )
-zas pluralizmu politycznego (Wiele partii a nie tylko PZPR)
-zas samożądności (samożąd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy; sa sam zawod )
-zas samożądności ( zakłada istnienie sfer życia społecznego autonomicznych w stosunku do władczych działań państwa czyli poszczeg. grópy społ. Organizuja zaspokajnie potrzeb ) b)Ustawy c)Rozporządzenia i zarządzenia ministrów
Związki zawodwe są dobrowolnymi samożądnymi organizacjami ludzi pracy, powołanymi do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych . W swej działalności statusowej są niezależne odpracodawców ,administracj państwowej samożądu terytorialnego oraz od innych organizacji
Stoważyszenia są dobrowolnymi ,samożądnymi i trwałymi zrzeszeniami o celach nie zarobkowych. Samodzielnie okreslaja swe cele ,programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwalają swe statuty . Mają prawo wypowiadania się w sprawach publicznych
Ruch Społeczne to grupy społeczne mniej lub bardziej zorganizowane, dążące do spowodowania zmian w życiu społecznym lub zachowaniach i postawach czy systemach wartości poszczegulnych ludzi albo też przeciwdziałajace takim zmianom