Mały Książę - Antoine de Saint Exupery - opracowanie
Informacje o autorze:
-- żył w latach 1900 – 1944
-- francuski pisarz, pochodzący z rodziny hrabiowskiej
-- studiował architekturę w cole des Beaux-Arts
-- 1921-1923 służył w lotnictwie wojskowym, następnie był pilotem lotnictwa cywilnego, m.in. linii Francja – Afryka oraz w Ameryce Południowej
-- podczas wojny domowej w Hiszpanii korespondent prasy francuskiej
-- 1940-1943 przebywał w Ameryce
-- zginął podczas lotu wywiadowczego w czasie II wojny światowej
-- pisał prozę opartą głównie na wątkach autobiograficznych, należącą do klasyki literatury współczesnej
-- głosił braterstwo wszystkich ludzi, potrzebę odwagi, prawości i moralnego obowiązku
-- napisał:
- „Nocny lot” (1931, wydanie polskie 1933)
- „Ziemia, planeta ludzi” (1939, I wyd. polskie pt. „Ziemia - ojczyzna ludzi” 1957)
- opowieść poetycką „Mały Książę” (1943, wyd. polskie 1958)
- wydania pośmiertne: zbiór obserwacji i refleksji „Twierdza” (1948, wyd. polskie 1985), „Carnets” (1953), „Lettres de jeunesse” 1923-1931 (1953).
- polski wybór „Aforyzmy” (1980)
Czas i miejsce akcji:
-- czas: 1 rok pobytu Małego Księcia na Ziemi
-- I połowa XX w.
Charakterystyka postaci:
MAŁY KSIĄŻĘ
Mały książę jest dzieckiem. Każdy z nas miał kiedyś podobne cechy, niestety późniejsze życie, jego brutalność, rozczarowania, twarda rzeczywistość pozbawiły nas większości z nich. Tylko niekiedy potrafimy jeszcze spojrzeć na świat oczami dziecka.
Był to mały człowieczek, miły, czarujący, o jasnych włosach i sympatycznej buzi. Pochodził z asteroidu, planety oznaczonej symbolem B-612. Pozostawał wciąż naiwny, prostoduszny, sam nie kłamał i bezgranicznie wierzył innym. Szanował poglądy każdego, ale samodzielnie wybierał sobie towarzystwo. Jego wielką miłością była róża rosnąca na planecie. Chłopiec nie był pewien, czy kwiat odwzajemnia jego uczucia. Stąd podróż, poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o to, jak należy traktować różę. Wędrówka dała mu przekonanie, że jedynie serce stwarza prawdziwy obraz, na wybrany kwiat nie można spoglądać tak, jak na inne róże. Znów chciał być dla niej dobry, opiekuńczy, wrócić na swoją planetę.
Mały Książę to postać bardzo liryczna, poniekąd zbudowana z wyidealizowanych obrazów dzieciństwa. Tytułowy bohater utworu jest uosobieniem dobra, a w baśniach zawsze dobro ostatecznie pokonuje zło. Dobroć i serdeczność Małego Księcia decyduje o tym, że tak często ulega bez sprzeciwu kaprysom róży. Jest równocześnie uczuciowy i subtelny, bardzo delikatny wobec przyjaciół, od których próbuje oddalić wszelkie smutki. Ten prostolinijny, skromny chłopiec nikogo nie osądza. Narrator podziwia stałość jego uczuć, dyskrecję, powściągliwość wypowiedzi.
Trudno nie odczuwać do Małego Księcia sympatii, nie wzruszać się tym, co robi i mówi. Właśnie tak, z ciepłem i tkliwością, traktuje to dziecko o złotych włosach sam narrator.
PILOT
Pilot – narrator jest właśnie człowiekiem, który miał ocalić dziecko. Mimo iż przed laty dorośli zrobili niemal wszystko, by zabić w nim wyobraźnię, wrażliwość dziecka. Umiał rozmawiać z Małym Księciem, rozumiał go. Sam prowadził samotne życie – aż do chwili spotkania na Saharze.
Nie znamy nazwiska, nawet imienia Pilota. Wiele fragmentów utworu sygnalizuje, że pod tą postacią ukrywa się sam autor. Czyli postać realna – w przeciwieństwie do Małego Księcia rodem ze świata baśni, fantazji.
Problematyka:
-- w życiu człowieka nie jest najważniejsze posiadanie różnych rzeczy, przedmiotów
-- należy poświęcić się komuś, a z pewnością będziemy mieli w nim przyjaciela (przyjaźń jest niezwykle ważna w życiu każdego, przyjaciela nic i nikt nie może zastąpić)
-- mieć przyjaciela tzn. wiele mu poświęcić, czuć się za niego odpowiedzialnym, opiekować się nim (wynika to z rozmowy tytułowego bohatera z Lisem)
-- przyjaźń jest sensem ludzkiego życia, decyduje o jego wartości
-- miłość to piękne uczucie (mówi się o niej w sposób delikatny, z wielką wrażliwością) – czyni nasze życie pełniejszym, wiąże nas z innymi ludźmi, pozwala zarazem intensywnie odczuwać otaczający świat
-- miłość to zaprzeczenie wyobcowania jednostki, poczucia samotności, a cały utwór jest jakby ostrzeżeniem przed taką izolacją
-- każdy musi czuć się związany z jakąś wspólnotą (np.: z rodziną, z ojczyzną). Taka łączność jest:
- niezbędna
- warunkiem wewnętrznego spokoju
- warunkiem ładu w stosunkach z innymi ludźmi i zwierzętami
- warunkiem pewnych związków emocjonalnych z przedmiotami
-- samotność = coś strasznego, uniemożliwia wewnętrzny rozwój człowieka, wzbogacenie jego uczuć
-- tylko sercem widzimy dobrze – powiada autor
-- widzenie sercem = cechy dzieci: wrażliwe, spontaniczne, szczerze reagujące na różne zjawiska, otwarte na świat i ludzi, ciekawe
-- autor rozumiał dzieci, a w sobie starał się zachować coś z dziecka
-- w utworze autor ukazuje dorosłych z ciepłą ironią, nawet pisze o nich ze współczuciem dla ich duchowego ubóstwa. Napisał: Nie można od nich zbyt dużo wymagać
-- zło, które pojawia się w utworze, pochodzi ze świata dorosłych.
Utwór:
1. Budowa:
-- rodzaj literacki: epika
-- gatunek literacki: przypowieść (powiastka filozoficzna, baśń)
-- cechy bajki, baśni
2. Symbole:
-- Żmija – wiedza o ludzkim przeznaczeniu, losie; magiczne moce
-- Starszy Pan – oderwana od życia i spraw ludzkich nauka
-- Pijak – słabość charakteru i woli, nieodpowiedzialność, ucieczka od życia
-- Latarnik – bezmyślna, bezkrytyczna wobec rozkazów, mechanicznie wykonywana praca
-- Bankier – chciwość przesłaniająca wszystko inne, pozbawiająca wyobraźni, wrażliwości
-- Król – żądza władzy, panowania nad innymi
-- Lis – spryt, przebiegłość, życiowa mądrość
3. Wątki
-- realistyczny
-- baśniowy
-- psychologiczny
-- motyw wędrówki