Nowe potęgi w Europie wschodniej.

Do XIII w. Turkom, którzy zajęli Azję Mniejszą, nie udało się utworzyć na tym obszarze jednolitego państwa. Plemiona zamieszkujące półwysep walczyły zarówno z Bizancjum, jak i między sobą. Zjednoczył je dopiero pod koniec XIII stulecia jeden z emirów, Osman I. Od jego imienia tamtejszą ludność zaczęto nazywać Turkami osmańskimi. Po przyjęciu tytułu sułtana władca rozpoczął tworzenie imperium tureckiego. Turcy zbudowali silnie scentralizowane państwo. Na jego czele stał sułtan-władca absolutny, mający nieograniczoną władzę nad poddanymi. Należały do niego wszystkie ziemie, które w imieniu panującego nadzorowali urzędnicy. O sile imperium decydowała potężna armia. Jej podstawę stanowiły oddziały jazdy, złożone z lenników sułtana, nazywanych spahisami. Groźna była także piechota, którą tworzyli jancarzy, odznaczający się odwagą, okrucieństwem i fanatyzmem religijnym. W drugiej połowie XIV w. po opanowaniu Azji Mniejszej, Turcy osmańscy wyruszyli na podbój Bałkanów. Państwa Słowian południowych nie były w stanie przeciwstawić się znakomitej armii sułtana. W 1389 r. muzułmanie pokonali wojska serbskie w krwawej bitwie na Kosowym Polu. Król Węgier Zygmunt Luksemburski obawiał się, że Turcy zaatakują także jego kraj, dlatego zorganizował przeciwko najeźdźcom krucjatę rycerstwa europejskiego. Połączone siły Węgrów, Włochów, Francuzów, Anglików i Niemców w 1396 r. starły się z wrogami wojskami pod Nikopolis, jednak z powodu złej organizacji oraz kłótni między dowódcami poniosły klęskę. Wkrótce Turcy, ostatecznie podporządkowali sobie Serbię i Bułgarię, a ich następnym celem stało się państwo węgierskie. W 1440 r. rządy na Węgrzech objął syn Władysława Jagiełły, król Polski Władysław III. Trzy lata później rozpoczął on wojnę w Turcją i po pierwszych sukcesach zawarł korzystny pokój z sułtanem Muradem II. Jednak papiescy dyplomaci nakłonili króla do zerwania umowy oraz do podjęcia działań wojennych przeciwko muzułmanom. Do decydującego starcia doszło w 1444 r. pod Warną na terenie dzisiejszej Bułgarii. Walka zakończyła się całkowitą klęską rycerstwa z Polski i Węgier, a także śmiercią króla Władysława, nazywanego odtąd Warneńczykiem. Tylko dzięki działaniom węgierskiego dowódcy Jana Hunyadyego Turcy nie zajęli wówczas całego państwa. Zebrane przez niego wojska powstrzymały atak armii tureckiej i zmusiły ją do odwrotu. Na początku XV w. ekspansję Turków powstrzymali Mongołowie pod wodzą Timura. Tatarzy najechali Azje Mniejszą, zadali klęskę armii tureckiej i wzięli do niewoli samego sułtana. Jednak po wycofaniu się najeźdźców Turcy odbudowali swoje siły i podjęli kolejną wyprawę. Ich celem stała się ostatnia twierdza chrześcijańska na pograniczu Europy i Azji, otoczona ziemiami opanowanymi przez muzułmanów –Konstantynopol. Miasto, atakowane jednocześnie od strony morza i lądu, broniło się przez 53 dni. 29 maja 1453 zostało jednak zdobyte, a ostatni cesarz bizantyjski poległ w walce. Zdobywca Konstantynopola, sułtan Mahmed II, uczynił z miasta nową stolicę imperium osmańskiego. Nazwał ja Stambułem i przesiedlił do niej ludność z różnych obszarów swojego państwa. Upadek Konstantynopola uznaje się za jedną z symbolicznych dat końca średniowiecza. Po klęsce Bizancjum monarchowie europejscy stanęli przed koniecznością przeciwstawienia się armii muzułmanów. Kolejnym celem ekspansji wrogich wojsk były Węgry i wyspa Rodos, należąca do rycerskiego zakonu joannitów. Po rozpadzie imperium osmańskiego Czyngis-chana w pierwszej połowie XIV w. państwa mongolskie zaczęły tracić na znaczeniu.