Literatura różnych epok zaczęła wyłaniać obraz Polaków. W okresie oświecenia utwory są przeważnie realistyczne, a literaci postawili przed sobą cel, by bawiąc i ucząc poprawiać świat. Pisarze przedstawiają portrety Polaków, których pragną ośmieszyć. Natomiast także w baroku krytykowano wady szlachty sarmackiej. Odnosząc się do literatury tych epok można posunąć się o stwierdzenie, że "Polska szlachta w literaturze zostaje ukazana w sposób krytyczny". Satyra "Do króla" Ignacego Krasickiego z epoki oświecenia jest przykładem wyśmiewania wad sarmackich. Adresatem utworu jest król Stanisław August Poniatowski. Zostały jemu wytoczone zarzuty przez szlachcica sarmatę. Twierdzi on, że król jest za młody by pełnić tę funkcję, a kto jest siwy i ma zmarszczki jest mądry i doskonały. Nie podoba mu się, że Poniatowski jest polakiem, jest za dobry i łagodny dla ludu. Jednocześnie potępia także to, że słucha ludzi uczonych oraz lubi książki. Satyra wychwala króla, natomiast krytykuje autora zarzutów, szlachcica sarmatę. Zarzuca mu zacofanie, ciasnotę poglądów, zazdrość, nielogiczność myślenia. Zostaje on przedstawiony w karykaturalnym świetle, a przez to ośmieszony. Jednym z przykładów w literaturze baroku są "Zbytki polskie" Wacława Potockiego. Utwór krytykuje wystawny styl życia szlachty i kler, którzy żyją ponad stan, skupieni na dobrach materialnych, zabiegają o kosztowne stroje. Polacy lekceważą sytuację ojczyzny, ponieważ są skupieni na bogactwie. Następstwem tego jest nie płacenie podatków, przez żołnierze nie są należycie opłacani, a ojczyzna jest zagrożona. Szlachta nie wykazuje obywatelskiej postawy. Wystawne życie, skupienie na zbytkach może być przyczyną upadku ojczyzny, a wraz z tym stracą wszystko. Autor upomina ich, że muszą pozostawić coś przyszłym pokoleniom. "Potop" Henryka Sienkiewicza opisuje obraz Polaków w obliczu zagrożenia państwa. W jego fragmentach odczytać możemy, że zachowanie społeczeństwa polskiego ma negatywny oddźwięk. Szlachta skupiona na bogactwie i prywacie bardziej niż na dobru publicznym przestaje płacić podatki. Skutkiem tego jest brak wojska spowodowany nienależytym opłacaniem go. Ludzie nie słuchają króla, a gdy pojawia się ktoś silniejszy odwracają się od niego. Polacy oddali swoją ojczyznę Szwecji w zamian za to, że będą mogli pozostać na swoim miejscu wśród bogactw. Naród zostawił swój kraj w potrzebie. Utwory, które zostały przedstawione dokładnie pokazują obraz Polaków opisanych w literaturze. W różnych dziełach ukazane zostały różne portrety polaków wady, jak i zalety. Niestety wady przeważyły, a należą do nich egoizm, pieniactwo, zazdrość, pogoń za rzeczami materialnymi. Pozdrawiom...
