Sejm Wielki 1788-1792
Zwołany przez króla w Warszawie. Początkowo miał zatwierdzić sojusz z Rosją. Dochodzi do zawarcia konfederacji przez marszałków sejmu : Stanisława Małachowskiego i Kazimierza Sapiehę.
Stronnictwa:
1) Obóz hetmański - K.Branicki : przeciwnicy reform,chcą obalenia króla
2)Obóz królewski - familia CZartoryskich -chęć reform przy pomocy Rosji
3)Obóz patriotyczny - Potoccy,Małąchowski,Hugo Kołłątaj : uniezależnienie się od Rosji;reformy, pomoc Prus
Reformy ;
* 100 tysięczna armia ( ze względów finansowych udało się powiększyć do 60tys.)
* prawo o sejmikach ( szlachta bez ziemi może mieć wpływ na przygotowywanie projektów ustaw) - niezadowolenie magnaterii
* utworzenie komisji cywilno- wojskowych
* opodatkowanie szlachty ( 10%) i duchowieństwa ( 20%)
* prawo o miastach ( mieszkańcy miast królewskich uzyskali prawo nietykalności, zdobyli prawo nabywania ziemi i dostęp do urzędów,a szlachta zyskała prawo do zajmowania się handlem i rzemiosłem)
* ofiara dziesiątego grosza ( na armię).
Konstytucja 3 maja 1791 roku : bardzo nowoczesny dokument ( przygotowywany w tajemnicy)
-zniesiono instytucje centralne
- dołączono " Prawo o Miastach"
-warunkiem bycia szlachcicem ; pochodzenie,dochody i osiągnięcia
- trój podział władzy :
1) w.ustawodawcza - sejm; posłowie wybierani na dwa lata, zawsze do dyspozycji marszałka i króla, uchwalanie większością głosów, zniesiono liberum veto, dwuizbowy sejm: Izba Poselska i Senat - rola opiniodawcza.
2) władza wykonawcza : Straż Praw: król,prymas, pięciu ministrów(spraw wewn., zagraniczny,policji,wojny i skarbu), marszałek sejmu i ewentualny następca tronu