Znaczenie wody dla organizmów żywych - referat.
Woda jest jednym z najważniejszych i najbardziej rozpowszechnionych związków chemicznych na kuli ziemskiej. Znajduje się w stałym obiegu w przyrodzie, stanowi jedną z geosfer (hydrosferę), zajmuje ponad 2/3 powierzchni Ziemi, woda znajduje się również w skałach skorupy ziemskiej (wody glebowe) oraz w postaci pary wodnej w atmosferze.
Jednak woda występująca w przyrodzie nie jest wodą czystą, ponieważ są w niej rozpuszczone nieznaczne ilości gazów i ciał stałych, na które składają się kationy wapnia, sodu, magnezu i potasu oraz aniony węglanowe, chlorkowe i siarczanowe. Spośród występujących w przyrodzie wyróżnia się następujące typy wody:
• woda destylowana - woda chemicznie prawie czysta zawierająca minimalne ilości domieszek;
• twarda woda - zawiera rozpuszczone wodorowęglany oraz siarczany wapnia i magnezu;
• wody mineralne - wody te mają największe zastosowanie w lecznictwie i jako konsumpcyjne;
• woda morska - zawiera średnio 3 - 4 % soli, do picia nadaje się jedynie po przedestylowaniu;
• woda glebowa - jest ona bardzo ważna zarówno dla człowieka, jak i dla utrzymania równowagi w przyrodzie.
Zawartość wody w organizmach żywych waha się w bardzo szerokich granicach od 10 – 12 % w nasionach, do 99 % w ciałach jamochłonów czy glonów. Różnice te są uwarunkowane: trybem życia, środowiskiem życia, stopniem rozwoju ewolucyjnego, wiekiem i czynnikami zewnętrznymi. Niezależnie od tego woda jest niezbędna do życia wszystkich organizmów ponieważ:
• stanowi uniwersalny rozpuszczalnik;
• jest nośnikiem i transporterem wielu substancji (np. pokarmowych, hormonów, gazów oddechowych);
• jest substratem lub produktem wszystkich reakcji biochemicznych;
• ze względu na dużą pojemność cieplną jest dobrym nośnikiem ciepła;
• umożliwia zachodzenie wielu procesów biologicznych, np. zapłodnienia.
Wodna gospodarka organizmu jest to zespół procesów fizjologicznych i mechanizmów fizyko - chemicznych kontrolujących bilans wodny (ilość wody pobieranej i wydalanej przez organizm) oraz regulujących wykorzystanie wody dla utrzymania czynności narządów, tkanek i komórek. Utrzymuje ona w organizmie ilości wody konieczne w danych warunkach do najkorzystniejszego przebiegu przemiany materii i energii. Woda jest niezbędna do życia jako rozpuszczalnik wszelkiego rodzaju substancji w organizmie oraz środowisko procesów przemiany materii. Występuje w ustroju w postaci związanej ze strukturą komórki oraz jako woda wolna, swobodnie krążąca po organizmie w płynach ustrojowych pozakomórkowych.
Wodna gospodarka organizmu zwierzęcego
Obejmuje ona pobieranie wody, jej wytwarzanie, transport, użytkowanie i wydalanie. Wodna gospodarka organizmu zwierzęcego zależy głównie od środowiska, w jakim organizm żyje. Zwierzęta lądowe są narażone na utratę wody. Muszą pobierać ją z otoczenia i chronić się przed jej utratą. U dorosłego człowieka woda stanowi około 60 % masy ciała i znajduje się zarówno w komórkach, jak i poza nimi.
Regulacja wodna gospodarki organizmu jest zaliczana do najważniejszych elementów równowagi. Polega zasadniczo na utrzymywaniu stałej objętości osocza krwi i stałego stężenia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego. Polega ona głównie na kontroli pobierania wody za pośrednictwem układu pragnienia i jej wydalania z organizmu za pośrednictwem hormonu antydiuretycznego.
Zwierzęta żyjące w wodzie morskiej są wyposażone w mechanizmy chroniące je przed stałą utratą wody spowodowaną tym, że środowisko wodne ma wyższe stężenie osmotyczne niż wewnętrzne środowisko organizmu. Odwrotnie jest gdy zwierzęta żyją w wodzie o niższym stężeniu osmotycznym niż ich środowisko, muszą one stale usuwać nadmiar wody z organizmu, wnikającej z zewnątrz wskutek działania ciśnienia osmotycznego w kierunku wnętrza ciała.
Wodna gospodarka organizmów roślinnych
Obejmuje ona pobieranie wody całą powierzchnią (u roślin niższych, zwłaszcza wodnych) lub przez włośniki (u roślin wyższych); rozprowadzanie jej w roślinie elementami naczyniowymi oraz wydalanie - u roślin lądowych przez liście w postaci pary wodnej lub rzadziej przez wypacanie w stanie płynnym; u roślin wodnych natomiast głównie przez całą powierzchnię. Jeżeli ilość wody pobranej jest mniejsza od ilości wody wydalonej (ujemny bilans wodny rośliny) roślina więdnie, a w końcu usycha. U roślin zielonych woda jest nie tylko nośnikiem substancji odżywczych w postaci związków chemicznych, lecz także substratem w reakcji fotosyntezy zachodzącej w świetle.