Słońce
SŁOŃCE
Dane techniczne:
Średnica: 1 390 000 km
Masa: 1.9 * 1030 kg (około 333000 razy więcej, niż ziemia)
Okres obrotu: od 25 do 36 dni
Średnia gęstość: 1.41 g/cm3
Grawitacja (równik): 262.37 m/s2
Odległość od ziemi: 149 600 000 kilometrów
promień: 696 000 kilometrów
Historia:
4.5 miliarda lat temu pod wpływem grawitacji obłok materii gazowo-pyłowej stawał się coraz gęstszy. Gdy temperatura osiągnęła wartość ponad 10 milionów stopni we wnętrzu Słońca rozpoczęły się pierwsze reakcje termojądrowe, przemiana wodoru w hel. Z zewnętrznych, odrzuconych warstw obłoku gazowo-pyłowego powstały planety.
Charakterystyka:
Słońce jest ciałem gazowym o kształcie prawie kulistym, obracającym się wokół własnej osi. Jego głównym składnikiem jest wodór, stanowiący około 72,7% jego masy, hel - 26,2% oraz w mniejszych ilościach tlen, węgiel, azot, magnez, krzem, siarka, żelazo i inne w ilościach śladowych.
Słońce jest gwiazdą drugiej generacji, co oznacza, że część obłoku molekularnego, z którego powstało Słońce pochodziła z pozostałości po wybuchu gwiazdy supernowej. Również cały nasz Układ Planetarny zawiera ciężkie pierwiastki. Te elementy zostały wyprodukowane w gwieździe pierwszej generacji, która wzbogaciła przestrzeń w ciężkie elementy, gdy w końcowej fazie swojej ewolucji wyrzuciła w przestrzeń swoje zewnętrzne warstwy. Słońce jest gwiazdą średniej wielkości w porównaniu z miliardami podobnych, znajdującymi się w przestrzeni kosmicznej, jednak na tle planet w układzie słonecznym jest niewyobrażalnie wielkie.
Budowa:
Na codzień obserwujemy zewnętrzną warstwę Słońca zwaną fotosferą. Ponadto atmosfera Słońca zbudowana jest jeszcze z chromosfery i korony. Wnętrze Słońca, którego nie widzimy zbudowane jest z jądra, warstwy promienistej i konwektywnej.
Jądro : W jego wnętrzu temperatura osiąga wartość 15 milionów stopni. Reakcje termojądrowe zamieniają tam wodór w hel. Podczas tych reakcji emitowane są fotony i neutrina. W ciągu sekundy 4 miliony ton materii jest zamieniane w fotony gama. Ich ciśnienie powstrzymuje Słońce przed zapadnięciem się pod wpływem siły grawitacji. Utrzymuje ono Słońce w równowadze. Obecnie 40% wodoru zostało zamienione w hel. Słońce jest w połowie swojego życia.
Warstwa radiacyjna: Jest ona bardzo gęsta (1 do 100 g/cm3) i dlatego jest nieprzezroczysta dla światła. Fotony gamma emitowane przez jądro są absorbowane i reemitowane z nową energią i w losowo wybranym kierunku. Foton promieniowania gamma potrzebuje 1 milion lat aby przejść warstwę radiacyjną.
Warstwa konwektywna: Nie jest już taka gęsta jak warstwa radiacyjna. W warstwie konwektywnej pojawiają się wielkoskalowe ruchy konwektywne. Przy pomocy konwekcji przenoszona jest energia w kierunku fotosfery.
Uważa się, że rotacja różnicowa (rotacja Słońca wynosi 25 dni na równiku i 33 dni w okolicach bieguna) generuje silne pole magnetyczne na Słońcu.
Fotosfera: Jest to cienka "skórka" (500km grubości) okrywająca Słońce. Fotosfera emituje światło widzialne kiedy atomy wodoru wychwytują wolne elektrony dla skompletowania swoich powłok. Oglądana z Ziemi fotosfera wydaje się ziarnista. Te ziarna są wierzchołkami komórek konwekcyjnych. W fotosferze obserwujemy plamy, są to ciemniejsze obszary gdzie występują silne pola magnetyczne.
Chromosfera: Jest to warstwa rozrzedzonych gazów o grubości 2500km. Możemy ją obserwować podczas całkowitych zaćmień słońca.
Korona: Jest to warstwa bardzo rozrzedzonych gazów, gdzie temperatura wzrasta od 50 000K u podstawy do 1 miliona stopni w wyższych warstwach. Możemy ją obserwować w czasie zaćmień Słońca albo za pomocą specjalnych kamer - koronografów.
Koniec słońca??
Naukowcy szacują, iż Słońce będzie wyglądać podobnie jak obecnie przez najbliższe 5 miliardów lat. Po tym czasie większość paliwa jądrowego się wypali, natomiast jego jądro, w którym zachodzą reakcje, zacznie się zapadać pod własnym ciężarem, natomiast w rezultacie spalania wodoru otaczającego jądro energia spowoduje rozszerzenie się Słońca i powstanie czerwonego olbrzyma na tyle dużego, aby pochłonąć planety wewnętrzne układu słonecznego i zmieniając wygląd pozostałych planet, zbudowanych z gazów. Po jakimś czasie górne warstwy Słońca zostaną odrzucone i pozostanie słabo świecący biały karzeł - mała gwiazda, słabo świecąca, ale za to o bardzo dużej gęstości.
Ciekawostki o słońcu:
Plamy na Słońcu to obszary o niższej temperaturze. Pojawiają się zwykle co 11 lat i wyglądają jak ciemne kleksy na powierzchni Słońca.
Wyrzucane strumienie gorących gazów zwane wyskokami słonecznymi lub protuberancjami wznoszą się na tysiące kilometrów. Trwa to od kilku godzin do kilku dni.
Aby pokonać 150 milionów kilometrów, które dzieli Słońce od Ziemi, światło słoneczne potrzebuje 8,5 minuty.
Słońce jest na pewno zbyt jasne dla oczu. Nigdy nie należy bezpośrednio na nie patrzeć, nawet jeśli ma się okulary słoneczne. Promienie Słońca są bardzo silne i mogą być szkodliwe, a nawet spowodować ślepotę.
Bibliografia:
• „Świat Wiedzy” - Planeta Ziemia - Słońce i Księżyc
• Słownik szkolny „Astronomia” –Słońce
• Świat bez tajemnic „Słońce, gwiazdy i planety” - Czym naprawdę jest Słonce?
• Olgierd Wołczek - „Narodziny i rozwój Układu Słonecznego”