7 RÓŻNIC MIEDZY ANTYKIEM A SREDNIOWIECZEM (daje NAJ za DOBRĄ odpowiedź)

Pierwsza z nich jest związana z realizmem , rozumem, chęcią zgłębiania wiedzy , a centrum swoich zainteresowań stawiająca człowieka i wszystkie jego sprawy.Druga jest , jakby bardziej ,,uduchowiona", w miejsce realizmu stawia fantastykę, a rozumu - czucie, obraca się wokół spraw związanych bogiem i śmiercią.Do pierwszej z tych kategorii zalicza się antyk, natomiast średniowiecze jest związane z kategorią drugą.Są to epoki bezpośrednio sąsiadujące ze sobą i całkowicie się różniące.Inne były w nich poglądy na kwestię czucia i rozumu, boga i człowieka, rozumu i uczucia.Do idei antycznych nawiązuje bezpośrednio następujący po średniowieczu renesans.Początek literatury antycznej umieszczamy na przełomie IX i VIII w.p. n.e., a koniec, który jest równocześnie początkiem średniowiecza , w roku 476 n.e., jest to data symboliczna, w tym roku upadło Cesarstwo Zachodniorzymskie. Średniowiecze zakończyło się w wieku XVI.Uogólniając , można stwierdzić , że w epoce starożytnej wszystkie sprawy skupiały się wokół człowieka i filozofia poruszała jego problemy moralne, szukając najlepszego wzorca , który zapełniłby mu szczęście, gdy tymczasem w średniowieczu filozofia zajmowała się stosunkiem człowieka wobec boga. Wszystkie sprawy podporządkowane były bogu, a dzieła były tworzone ,, na większą chwałę Bożą".Antyk jawi się, jako epoka pogodna , jasna , a średniowiecze , jako ciemna i do końca nie poznana.Na światopogląd epoki miała decydujący wpływ filozofia.Starożytni stworzyli wiele szkół filozoficznych.Wśród nich szczególnie popularne były poglądy głoszone przez Sokratesa, platona, Arystotelesa, Epikura i Zenona z Kition.Sokrates , uznawany za najznakomitszego myśliciela antyku za najbardziej wartościową ideę uważał cnotę, która ma łączyć zamiłowanie do prawdy, męstwo i sprawiedliwość.Wierzył , że zło nie wynika ze złej woli, ale po prostu z niewiedzy , czym jest dobro.Uczniem Sokratesa był Platon, który uważał, że istnieją dwa światy, z których jeden jest wyłącznie odbiciem tego prawdziwego świata idei, pierwowzorów.Jego uczeń Arystoteles twierdził, że nie ma idei, i człowiek może poznać jedynie formę rzeczy.Zajmował się wieloma dziedzinami wiedzy.Twierdził, że człowiek nie może być szczęśliwy jeżeli nie żyje cnotliwie i nie kieruje się w swoim życiu rozumem. Człowiek powinien przez całe życie się doskonalić. Twierdził, że w postępowaniu nie należy popadać w skrajności, ale wybrać ,,złoty środek" pomiędzy nimi. Zamiłowanie do rozumu łączyło się z umiłowaniem prawdy, którą nazywał swoja największą przyjaciółką.Epikur uważał, że celem życia ludzkiego jest przyjemność, nie chodziło jednakże o rozkosz fizyczną, ale o przyjemność umysłową. Czerpać ją należy z dobrego , harmonijnego życia , dlatego należy żyć tak, aby nie skrzywdzić swym zachowaniem innych osób.Szczęście może człowiekowi zmącić lęk przed śmiercią, dlatego należy go odrzucić i żyć , tak, aby być zadowolonym z każdego dnia. Epikur nie wierzył , że istnieje coś , co nie jest dostępne zmysłom ludzkim.W życiu należy za wszelką cenę unikać cierpień, gdyż te mącą nasze zmysły. Epikur nie wierzył , że istnieje coś , co nie jest dostępne zmysłom ludzkim . Największym dobrem dla człowieka jest jego życie.Według Epikura umysł powinien ciągle dążyć do lepszego poznania, a szczęściu nie może istnieć bez cnoty.Hedonizm, podobnie, jak epikureizm, za najwyższą cnotę uważał szczęście, było to jednak szczęście płynące jedynie z rozkoszy fizycznych, bo tylko dla nich było warto żyć.Stoicy , których kojarzymy z Zenonem z Kiton , twierdzili że prawdziwe szczęście może płynąć wyłącznie z wewnętrznej harmonii człowieka, jego cnoty i rozumu. Nie można swojego szczęścia opierać na bogactwie , rozkoszach ciała, kaprysach losu. Wszystko to bowiem przemija i tylko człowiek , który żyje cnotliwie, niezależnie od wydarzeń zewnętrznych , może być naprawdę szczęśliwy.Nie należy , ani zbytnio się cieszyć, ani smucić.Rzymski poeta Horacy połączył stoicyzm i epikureizm , w jeden wspólny system, horacjanizm, który zakładał, że człowiek powinien cieszyć się z tego , co ma , być świadomym nieuchronnej śmierci i dlatego czerpać z życia to co najlepsze. Kierować się rozumem i cnotą w dobieraniu przyjemności, a jednocześnie wykorzystywać każdą chwile i szukać w niej szczęścia, z którego należy korzystać w powściągliwy sposób.Były to poglądy różne od tez głoszonych przez filozofów średniowiecznych.Istniały trzy najpopularniejsze nurty filozofii tego okresu: augustynizm, tomizm i franciszkanizm.Augustynizm , stworzony przez świętego Augustyna, biskupa Hipony twierdził , że dusza człowieka góruje nad jego ułomnym ciałem. Zmysły ludzkie są wielce ułomne , dlatego nie mogą one doprowadzić człowieka do poznania prawdy. Tylko oświecenie zesłane przez Boga może spowodować , że człowiek pozna prawdę.Jeśli człowiek czyni zło oznacza to, że odwrócił się od Boga.Rozum człowieka jest bardzo zawodny, dlatego nie można się wyłączni nim kierować w wyborach życiowych.Franciszkanizm , wywodzący się z poglądów głoszonych przez świętego Franciszka z Asyżu.Miłość do boga jest wtedy pełna , gdy towarzyszy jej miłość do całego otaczającego świata, który jest jego dziełem. Dlatego należy traktować , jako swoich braci wszystkie żyjące na świecie istoty.Franciszkanie żyli w ascezie, uważali , że najbardziej wskazanym dla sług bożych stanem jest ubóstwo.Tomizm , pochodzący z filozofii świętego Tomasza z Akwinu próbował przyswoić do idei chrześcijańskiej filozofię Arystotelesa. Próbował łączyć wiarę z rozumem.Człowiek powinien być odporny na wszelkie pokusy, które godzą w świętość.Postawą dominującą w starożytności jest antropocentryzm i humanizm, dla których człowiek i jego szczęście jest w centrum zainteresowania. Godność i rozwój człowieka są sprawami priorytetowymi. Ważnym jego aspektem, który jest całkowicie obcy poglądom średniowiecznym jest wiara w nieskończone możliwości ludzkiego poznania.W średniowieczu wszystko zasadza się na teocentryzmie, wszystkie sprawy rozpatruje się na podstawie ich stosunku do wartości centralnej, czyli Boga. Wiara przejawia się nie tylko w filozofii , przenika także do wszystkich dziedzin życia. Ludzie średniowiecza twierdzili, że nie należy przykuwać uwagi do życia doczesnego i przyjemności, należy dobrymi uczynkami i wiarą zasłużyć sobie na życie wieczne.Podobnie sztuka antyczna była skupiona wokół człowieka, rzeźby antyczne przedstawiały harmonijne ciała ludzkie, tymczasem sztuka średniowiecza była skupiona wokół oddawania na każdym kroku czci boskiej.Warto przypomnieć , że z antykiem , w czasach jego świetności kojarzymy politeizm, czyli wielobóstwo, mnogość mitów, które tłumaczyły powstanie świata i bogów, którzy nie byli nieomylni i doskonali , tak , jak Bóg , który stanowił o świecie w filozofii chrześcijańskiej.System nauczania starożytnych całkowicie różnił się od systemu wychowania i nauczania w średniowieczu.W czasach antycznych równie ważny był rozwój umysłowy , jak i rozwój fizyczny dziecka.Grecy wykształcili dwa, słynne wzorce wychowania ; pierwszy z nich to ideał wychowania wykształcony w Sparcie. W rodzinach spartańskich dziecko pozostawało przy matce do siódmego roku życia.Później, wraz ze skończeniem siedmiu lat, państwo przejmowało nad nim opiekę.Dzieci i młodzież do osiemnastego roku życia spędzała czas w specjalnych ośrodkach wychowawczych, przypominających bardziej koszary wojskowe , niż szkołę. Dotyczyło to nie tylko chłopców, ale również dziewcząt. Uczono tam czytania i pisania, ale zdecydowanie większy nacisk kładziono na wychowanie młodego człowieka , pod względem jego patriotyzmu.Głównymi zajęciami młodych ludzi były ćwiczenia fizyczne, kształtujące w nich zamiłowanie do walki.Drugim wzorem wychowania był ideał uformowany w Atenach. Nie było to tak surowe wychowanie, jak w Sparcie, Ateńczycy bardziej cenili swobodę.Sprawność fizyczna nie mogła brać góry nad kształceniem umysłu. Młody Ateńczyk miał być wszechstronnie kształcony , jego rozwój miał harmonijnie łączyć aspekty wychowania fizycznego i umysłowego.Piękne miało być nie tylko ciało , ale także umysł i dusza. Dziewczęta nie chodziły do żadnych szkół, kształciły się w domach.W wychowaniu ateńskim był istotny ideał kalokagatii, który mówił, że należy łączyć męstwo i piękno z cnotą i rozumem.W średniowieczu w szkołach panowała scholastyka , która uczyła młodych ludzi sztywno trzymać się tez głoszonych przez autorytety, rugowała w uczniach zdolności do samodzielnego , twórczego myślenia.Uczniowie musieli zapamiętywać setki często niepotrzebnych informacji, które były podane , jako suche fakty.Nie dbano o rozwój fizyczny uczniów, tak jak to było w czasach starożytnych, w których był on nieodzowna częścią dobrego wychowania młodego człowieka.Świat starożytny, był podzielony na wiele państw, sama Grecja składała się z wielu polis, w każdym z nich czczono szczególnie innego boga, inny był także ustrój w poszczególnych państwach.Średniowiecze cechował uniwersalizm, który oznaczał , że we wszystkich państwach europejskich panował ustrój feudalny, chrześcijaństwo, językiem urzędowym była łacina.Literatura antyczna była skupiona wokół spraw człowieka. Poezja opisywała jego uczucia , próbowała dać odpowiedź na pytania dotyczące życia i przemijania. Wykształcili się w tym czasie takie gatunki, jak : epos, poemat heroikomiczny, satyra, oda , tren, elegia, epigramat , tragedia i komedia. Nieśmiertelności nie szukano w bogach , ale w spuściźnie literackiej.Często w literaturze były obecne mity , historie związane z wierzeniami starożytnych. Bogów było wielu i nie różnili się od człowieka, poza tym , że byli nieśmiertelni.Tymczasem średniowieczna literatura była niemal w całości poświęcona sprawom związanym z wiarą.Wykształciły się takie gatunki, jak żywoty świętych, kazania, roczniki, dramaty liturgiczne, moralitety.Literatura opiewała trzy wzory postępowania; idealnego rycerza chrześcijańskiego, doskonałego władcy w państwie chrześcijańskim, a także świętego, który całe swe życie poświęca Bogu.Wszystkie te argumenty pokazują , jak wielce zmieniły się w średniowieczu poglądy na cały świat i człowieka w porównaniu do tych panujących w epoce starożytnej.

Antyk to epoka, której czas trwania sytuuje się przedziale między powstawaniem pierwszych cywilizacji a końcem Imperium Rzymskiego (od ok. 4 tysiąclecia p.n.e. do 476 n.e.). Średniowiecze to kolejny cykl w dziejach człowieka. Rozpoczyna się on datą upadku Rzymu, a kończy wraz z odkryciem Ameryki przez Kolumba (co prawda jest więcej dat – wynalezieni druku ok. 1450 oraz podbicie Konstantynopola przez Tyrków – 1453). Mimo że średniowiecze nastąpiło bezpośrednio po antyku, to jednak nie przejęło wielu jego wzorców, znacznie zmieniając obraz świata. Antyk był epoką, w której nastąpił gwałtowny rozwój kultury, filozofii i literatury. Twórcy w swoich działaniach odnajdywali radość, a ich celem nadrzędnym było piękno. Starożytność wypracowała kanon tego pojęcia, odwołującego się do wielu aspektów życia. Szczególnym kultem otoczono ciało ludzkie, dbając o jego harmonijny rozwój. W literaturze, rzeźbie i malarstwie bogów przedstawiano jako podobnych ludziom, rozmiłowanych w ucztach, pełnych namiętności i popędliwego gniewu. Taki obraz przekazują także mity. Z obrazu życia zawartego w przekazach można wywnioskować jego afirmację, radość jaką z niego czerpano. Dlatego epokę tę możemy uznać za okres,kiedy człowiek znajdował się w centrum, a nad nim byli bogowie, przejawiający bardzo podobną naturę. W średniowieczu porządek ten został zupełnie odwrócony. Zapowiedź ponownego przyjścia Jezusa tak rozpaliła ludzką wyobraźnię, że spodziewano się tego bardzo szybko. Dlatego znacznie zmienił się propagowany styl życia. W centrum znalazł się Bóg, który zastąpił ideał piękna w sztuce. Literatura zaczęła nauczać, pokazywać odpowiednie wzorce, a malarstwo i rzeźba przedstawiały postaci święte. Także w systemie filozoficznym miejsce człowieka i sposób myślenia oderwany od religii, zostały zastąpione przez Boga. Oczywiście nie można uznać, ze cała kultura średniowieczna była zdominowana przez religie. Istniały uliczne trupy śpiewaków i błaznów, dające występy na bazarach. Życie wcale nie było ciemne i bezbarwne, nie odbywało się w cieniu sądu ostatecznego. Tak wyglądał po prostu główny nurt kultury, którego obraz najlepiej zachował się do naszych czasów. Średniowiecze i starożytność to epoki bardzo różniące się od siebie. Znacznie zmienił się obraz patrzenia na świat, człowieka i Boga (bogów). W ten sposób zostały zaakcentowane odmienne poglądy, reprezentowane przez ludzi żyjących w tych epokach.