Zastosowanie soli

Sole znalazły liczne zastosowania, przede wszystkim jako nawozy sztuczne, a ponadto w budownictwie, komunikacji, w przemyśle spożywczym i wielu innych.

ZASTOSOWANIE POSZCZEGÓLNYCH SOLI:
AZOTANY :

Niektóre azotany znalazły szerokie zastosowanie jako cenne nawozy mineralne, niektóre jako materiały wybuchowe lub ich składniki, niektóre w lecznictwie, w fotografii. Azotany występują w przyrodzie jako minerały.

Azotany (III):

Azotan (III) sodu
NaNO2

• stosowany jest w produkcji barwników;
• produkcja organicznych pochodnych azotowych.

Azotan (III) potasu
KNO2

• znalazł zastosowanie w produkcji barwników azowych, w chemii analitycznej do określania rzędowości amin oraz do nitrozowania
• stosowany jest w fotografii jako sensybilizator (uczulacz),
• ma niebagatelne znaczenie w konserwacji mięsa (oznaczenie EWG - E249), gdyż zapobiega tworzeniu się jadu kiełbasianego, jednak ze względu na szkodliwość azotanów(III) sugeruje się ograniczenie ich używania jako konserwantów, jednak całkowite zastąpienie innymi związkami nie jest możliwe.

Azotany (V):

Azotan(V) sodu
NaNO3

• stosowany jest w pirotechnice;
• jest to nawóz sztuczny, środek utleniający;
• służy do wyrobów farb, emalii i leków.

Azotan(V) potasu
KNO3

• stosuje się go do wyrobu prochu;
• produkcja szkła oraz nawozów sztucznych;
• stosowany jest w przemyśle spożywczym jako środek konserwujący produkty żywnościowe.

Azotan (V) wapnia
Ca(NO3)2

• jest to nawóz mineralny

Azotan(V) srebra
AgNO3

• posiada właściwości utleniające; stosuje się go do otrzymywania innych soli srebra;
• służy do produkcji luster i farb do włosów oraz w lecznictwie jako środek do wypalania kurzajek.;
• jest składnikiem emulsji fotograficznych

Azotan (V) amonu
NH4NO3

• stosowany jest do produkcji materiałów wybuchowych;
• składnik nawozów sztucznych.

WĘGLANY :

Są to substancje krystaliczne, zwykle białe lub bezbarwne, trudno rozpuszczalne w wodzie . Węglany są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie jako minerały skałotwórcze; liczne naturalne węglany stanowią surowce do otrzymywania metali ( Np. SYDERYT, SMITSONIT, CERUSYT, RODOCHROZYT ), niektóre znalazły zastosowanie w przemyśle optycznym ( KALCYT ), do wyrobu farb ( MALACHIT, AZURYT ), do wyrobu materiałów ogniotrwałych ( MAGNEZYT ). Duże znaczenie ma syntetyczny węglan sodu, czyli soda. Wodorowęglany służą głównie do przygotowania roztworów buforowych (roztworów o stałej wartości PH ).

Węglan potasu
K2CO3

• stosowany jest w przemyśle ceramicznym, do wyrobu szkła i mydła;
• służy do otrzymywania innych związków potasu.

Węglan sodu
Na2CO3

• stosuje się go w przemyśle ceramicznym, metalurgicznym oraz garbarstwie;
• służy produkcji środków piorących, papieru, mydła, barwników;
• jest to odczynnik laboratoryjny i topnik;
• w hutnictwie żelaza stosuje się go do zmiękczania oraz odsiarczania.

Węglan amonu
(NH4)2CO3

• mieszaniny chłodzące;
• stosowany jest w farbiarstwie, garbarstwie oraz przemysle włókienniczym;
jest to środek gaśniczy;
• stosowany jest do spulchniania w piekarstwie.

Węglan wapnia
CaCO3

• jest stosowany do wyrobu papieru, kitu, farb, gumy oraz past do zębów;
• kamień wapienny wykorzystywany jest do produkcji wapna palonego i cementu;
natomiast kreda naturalna pełni rolę napełniacza do kauczuku i wyrobów gumowych, wyrabia się z niej kredę do pisania oraz używa w produkcji farb.

Węglan litu
Li2CO3

• stosowany przy reumatyzmie;
• znalazł zastosowanie przy wyrobie wód mineralnych;
• stosowany w fotografice.

Węglan magnezu
MgCO3

• stosowany jest do produkcji gumy (jako wypełniacz), pigmentów, szkła oraz materiałów ogniotrwałych;
• kosmetyka (pudry i pasty do zębów);
• znalazł zastosowanie w medycynie;
• służy do wypełniania papieru i tworzyw sztucznych;
• z niego otrzymuje się magnezje palną:

FOSFORANY :

Sole tlenowych kwasów fosforowych. Najważniejszymi są ortofosforany np. ortofosforan trójsodowy Na3PO4 wchodzi w skład występujących w przyrodzie fosforytów i apatytów, stosowanych do produkcji sztucznych nawozów fosforowych oraz bywa używany jako składnik proszków do mycia naczyń i zmiękczania wody. Ortofosforan dwusodowy Na2HPO4 stanowi środek obciążający przy ognioodpornej impregnacji tkanin oraz dodatek do wyrobu szkieł optycznych.

Ortofosforan (V) sodu
Na3PO4

• jest używany jako dodatek do proszków do prania i do zmiękczania wody (w wielu krajach wycofywany z użycia ze względu na ochronę środowiska - jest przyczyną eutrofizacji);
• służy do produkcji nawozów sztucznych.

Ortofosforan (V) potasu
K3PO4

• jest to nawóz mineralny

Ortofosforan (V) amonu
(NH4)3PO4

• jest to nawóz mineralny

Ortofosforan (V) wapnia
Ca3(PO4)2

• jest to nawóz mineralny

SIARCZKI :

Siarczki metali ( sole ) mogą być obojętne lub kwaśne ( wodorosiarczki ). Są to substancje krystaliczne, często barwne, słabo lub bardzo słabo rozpuszczalne ( z wyjątkiem siarczków litowców i wodorosiarczków ) w wodzie. Mają właściwości redukujące. Są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie w postaci minerałów ( np. piryt, galena, sfaleryt, cynober, antymonit, chalkopiryt, chalkozyn ), które stanowią surowiec do otrzymywania metali oraz dwutlenku siarki. Stosowane są też jako reduktory, do wyrobu farb i litoponów, w ceramice.

Siarczek sodu
Na2S

• znalazł zastosowanie w garbarstwie oraz hutnictwie;
• służy do produkcji barwników, a także jedwabiu wiskozowego;
• jest to środek owadobójczy i depilator.

Siarczek potasu
K2S

• jest to odczynnik używany w analizie chemicznej.

Siarczek amonu
(NH4)2S

• służy do barwienia brązów;
• stosowany w przemyśle włókienniczym oraz w analizie chemicznej.

Siarczek wapnia
CaS

• jest często stosowany do zwalczania szkodników;
• znalazł zastosowanie jako depilator;
• stosowany jest w garbarstwie;
• służy do wyrobu cieczy kalifornijskiej i farb świecowych.

Siarczek srebra
Ag2S

• stosowany do wyrobu filtrów optycznych;
• znalazł zastosowanie w grawerstwie oraz w produkcji alarmowej aparatury przeciwpożarowej.

CHLORKI:

Są substancjami krystalicznymi, z wyjątkiem chlorków niektórych metali ciężkich ( np.AgCl ) rozpuszczonych w wodzie. W stanie stopionym lub w roztworze przewodzą prąd elektryczny. Niektóre występują w przyrodzie tworząc złoża np. sodowy NaCl i potasowy KCl. Duże ilości rozpuszczone są w wodzie morskiej ( np. magnezowy i sodowy ). Do najważniejszych należą oprócz NaCl i KCl również chlorki amonu, antymonu, cynku, cyny, rtęci, srebra, wapnia, żelaza; inny charakter i właściwości wykazują chlorki niemetali np.: fosforu, siarki, czterochlorek węgla, krzemu ( są to ciała stałe lub ciecze ni wykazujące budowy jonowej ).

Chlorek sodu
NaCl

• jest używana bardzo często w kuchni, np. do przyprawiania potraw i konserwowanie żywności, stąd nazwa - sól kuchenna;
• w zimie używa się jej do posypywanie jezdni w celu uniknięcia oblodzenia, ponieważ dodanie soli do wody powoduje obniżenie jej temperatury krzepnięcia;
• zastosowanie znajduje również w przemyśle garbarskim i szklarskim;
jako substrat do otrzymywania innych związków sodu;
• kąpiel w morzu może mieć działanie lecznicze, w przypadku dużego stężenia soli w wodzie morskiej;
• jest ona potrzebna do życia - każdy człowiek potrzebuje jej 5 gr. dziennie (kromka chleba), jednak nadmierne stosowanie prowadzi do chorób nerek.

Chlorek żelaza (III)
FeCl3

• w hutnictwie do przerobu ród miedziowych i srebrowych;
• jako zaprawa w farbiarstwie;
• jako łagodny środek utleniajcy w przemyśle oraz jako środek kondensacyjny przy chlorowaniu;
• do tamowania krwi w lecznictwie;
• oczyszczania wód ściekowych;
• wyrób błękitu berlińskiego.

Chlorek amonu
NH4Cl

• stosowany jest do produkcji nawozów sztucznych;
• służy do oczyszczania metali przed lutowaniem;
• procesy cynowania i cynkowania;
• produkcja proszków do prania;
• farbiarstwo oraz lecznictwo;
• jest również elektrolitem w bateriach.

Chlorek magnezu
MgCl2

• nasycony roztwór MgCl2 zmieszany z MgO daje cement Sorela, który jest stosowany do produkcji materiałów izolacyjnych;
• służy do przyżadzania mieszanin mrożących;
• napaja się nim drzewa i tkaniny, w celu zmniejszenia ich palności;
• używa się go do konserwacji progów kolejowych oraz do karbonizowania wełny.

Chlorek miedzi (II)
CuCl2

• służy do produkcji barwników - farby zwanej zielenią brunświcką

SIARCZANY:

Siarczany (VI)
Siarczan (VI) glinu
Al2(SO4)3

• znalazł zastosowanie w przemyśle farbiarskim;
• jest stosowany w garbarstwie, w papiernictwie, w kosmetyce oraz w czyszczalniach ścieków;
• służy do syntezy innych związków glinu.

Siarczan (VI) sodu
Na2SO4

• służy do produkcji szkła, papieru, farb, środków piorących, szkła wodnego, celulozy siarczanowej, siarczku sodu;
• jest stosowany do otrzymywania ultramaryny.

Siarczan (VI) miedzi (II)
CuSO4

• używa się go do farbowania i drukowania;
• jako środek do konserwacji drewna;
• do farbowania żelaza;
• do wykrywania wody w alkoholu (bezwodny reaguje z wodą i zabarwia roztwór na niebiesko).

Siarczan (VI) potasu
K2SO4
• jest to nawóz sztuczny;
• stosowany do produkcji szkła i ałunu.

Siarczan (VI) manganu (IV)
Mn(SO4)2

• używa się go w postaci roztworu do utleniania związków organicznych

Siarczan (VI) amonu
(NH4)2SO4

• jest to nawóz mineralny;
• znalazł zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym;
• służy do otrzymywania innych soli amonu.

Bromki:
Bromek potasu
KBr

• stosowane w procesach fotograficznych jako substancja hamująca zadymienie, dodawane do wywoływaczy oraz emulsji światłoczułych.
• znalazł zastosowanie w lecznictwie jako środek uspokajający oraz w litografii i rytownictwie;
• monokryształy znajdują zastosowanie w spektroskopii w zakresie podczerwieni.

Bromek srebra (I)
AgBr

• wykorzystywany jako główny składnik emulsji światłoczułej bromosrebrowych materiałów fotograficznych;
• służy do wyrobu klisz.

Bromek sodu
NaBr

• stosowany w lecznictwie jako środek uspokajający.

Jodki:
Jodek potasu
KI

• używany jest w syntezach organicznych;
• w lecznictwie oraz w analizie chemicznej;
• jego nie wielkie ilości dodaje się do soli kuchennej - stąd tzw. sól jodowana.

Borany
Diboran miedzi (II)
CuB2O4

• wyrabia się z niego niebieskie igły o twardości korundy;
• jest głównym składnikiem farby zwanej zieleniom borową.

Chlorany (V):
Chloran (V) potasu
KClO3

• stosowany jest do wyrobu zapałek oraz niektórych materiałów wybuchowych i pirotechnicznych;
• do bielenia papieru;
• znalazł również zastosowanie w lecznictwie.