Skład chemiczny organizmów
HIERARCHIA ZŁOŻONOŚCI MATERII:
-atom,
-cząsteczka,
-struktury komórkowe (organella komórkowe),
-komórka.
WŁAŚCIWOŚCI, BIOLOGICZNA ROLA WODY:
woda stanowi dobry rozpuszczalnik dla związków organicznych tj. cukry, hormony, niektóre białka, witaminy z grupy B i C, natomiast tłuszcze nie rozpuszczają się. Woda stanowi uzupełnienie pokarmu. Woda stanowi środowisko reakcji chemicznych w organizmie. Woda zapewnia odpowiednią temperaturę i pH.
-KWAŚNE: 0- 6,
-OBOJĘTNE: 6- 8,
-ZASADOWE: 8- 14 pH.
CO TO SĄ PIERWIASTKI BIOGENNE:
są to takie, na których opiera się życie na Ziemi, ponieważ wchodzą one w skład podstawowych związków organicznych w każdym organizmie. W skład organizmu wchodzi wiele pierwiastków, miedzy innymi: C, H, O, N, S, P. 60 pierwiastków (makroelementy, mikroelementy, ultraelementy).
WĘGLOWODANY (cukry, sacharydy)
CUKRY PROSTE:
-5 węglowe (ryboza w RNA, deoksyryboza w DNA),
-6 węglowe (glukoza, fruktoza, galaktoza),
DWUCUKRY:
-sacharoza= glukoza+ fruktoza,
-maltoza= glukoza+ glukoza,
-laktoza= glukoza+ galaktoza,
CUKRY ZŁOŻONE:
-skrobia (rośliny),
-celuloza (rośliny),
-glikogen (zwierzęta- wątroba i mięsień),
-chityna (pancerze, grzyby, stawonogi),
-pektyny (rośliny, owoce).
WYSTĘPOWANIE BIAŁEK W ORGANIZMIE ORAZ ICH FUNKCJE:
białka, albuminy i globuliny- transport gazów oddechowych, osocz krwi.
Hemoglobina- w krwinkach czerwonych, transport O2 i CO2.
Aktyna i miozyna- budują mięśnie.
Immunoglobuliny- białka odpornościowe.
STRUKTURA I, II, III I IV RZĘDOWA:
Cząsteczki białek wykazują uporządkowanie nazywane strukturą białkową. W czasie syntezy białka w rybosomie powstaje łańcuch zbudowany z aminokwasów ułożonych w określonej kolejności (sekwencji). Jest to struktura I-rzędowa białka. Na skutek oddziaływań między wiązaniami peptydowymi tworzy się struktura II-rzędowa białka. Przyjmuje ona postać spirali lub strukturę i wykazuje dużą regularność, ponieważ odległości między wiązaniami peptydowymi w łańcuchu są takie same. Struktura III-rzędowa białka powstaje w wyniku oddziaływań między łańcuchami bocznymi aminokwasów. Niektóre białka mogą tworzyć agregaty zbudowane z podjednostek białkowych o strukturze III-rzędowej. Takie zespoły nazywa się strukturami IV-rzędowymi białka (np. hemoglobina).
KALORIA- taka ilość energii, którą trzeba dostarczyć dla jednego grama wody, aby podnieść temperaturę wody o 1oC w górę. Ze spalenia 1g uzyskujemy: tłuszczu- 9 Kcal, alkoholu- 7 Kcal, cukrów i białek- 4 Kcal. 1 Kcal= 103 cal, 1 cal= 4,18J energii.
POLIMERY- są to długie związki składające się z wielu powtarzających się jednostek zwanych monomerami.
TŁUSZCZE (LIPIDY)- to niejednorodna grupa związków organicznych w różnym składzie i zróżnicowanej budowie. Jednak ich wspólną cechą jest niepolarny charakter cząsteczek, co znaczy, że cząsteczka nie wykazuje zróżnicowania ładunków elektrycznych na swojej powierzchni.
KWASY NUKLEINOWE- są to związki organiczne, których w organizmie jest wiele, gdyż stanowią zaledwie ok. 1% suchej masy. Są odpowiedzialne za przechowywanie i przekazywanie informacji genetycznej o budowie i właściwościach organizmu. Wyróżniamy kwas dezoksyrybonukleinowy- DNA i kwas rybonukleinowy- RNA