Wiosna Ludów na ziemiach polskich

Wiosna Ludów – nazwa serii zrywów rewolucyjnych i narodowych, jakie miały miejsce w Europie w latach 1848 - 1849.

Ludem nazywa się tu społeczności rządzonych dążące do uzyskania udziału w rządach, warstwy społeczne dążące do polepszenia warunków bytowania i lud jako narodowość walcząca o spełnienie swoich aspiracji w różnej postaci: autonomii, niepodległości, lub zjednoczenia w ramach jednego państwa. W latach 1848 - 1849 można więc wyróżnić trzy nurty: nurt rewolucji ustrojowej, nurt społeczny i nurt narodowy.

Wiosna Ludów objęła niemal całą Europę, z wyjątkiem Rosji, gdzie system mikołajowski nie dopuszczał żadnych form oporu wobec władzy. Nie było też wystąpień w Wielkiej Brytanii, zaś na Półwyspie Iberyjskim doszło jedynie do wystąpień chłopskich.

Ruchy rewolucyjne w danym państwie oddziaływały na pozostałe i zachodziła reakcja łańcuchowa. Informacje o wystąpieniach rozchodziły się stosunkowo szybko, prowadząc do kolejnych powstań. Można w takim wypadku mówić o rewolucji europejskiej. Wielu aktywnych działaczy Wiosny Ludów działało na terenie różnych państw i porozumiewało się ze sobą.
Wiosna Ludów na ziemiach polskich

Przyczyny wybuchu powstania w zaborze pruskim:
- wpływ Wiosny Ludów w Europie Zachodniej
- przygotowania Prus do wojny z Rosją, która sprzeciwiała się zjednoczeniu Niemiec
- polityka germanizacyjna władz pruskich, antypolskie represje
- większa świadomość narodowa uwłaszczonych chłopów

Wiosna Ludów w Wielkopolsce:
- 20 marca 1848 r. - utworzenie Komitetu Narodowego w Poznaniu, który uzyskał od Prus zgodę na mianowanie polskich urzędników i wprowadzenie języka polskiego jako urzędowego
- doszło do działań zbrojnych pod dowództwem Ludwika Mierosławskiego
- rząd pruski nie dotrzymał obietnicy i nakazał likwidację oraz wysłał wojska pruskie do stłumienia powstania polskiego w Wielkopolsce
- przewaga wojsk pruskich doprowadziła do upadku powstania

Wiosna Ludów w Galicji:
- 17 marca 1848 r. - w Krakowie utworzono Komitet Narodowy współpracujący z Mierosławskim
- rząd austriacki obawiając się rewolucji wycofał wojska na Wawel, gdzie zbombardowano miasto i zmuszono do kapitulacji
- podjęto walkę we Lwowie
- jesienią 1848 r. władze austriackie opanowały sytuację w Galicji

Skutki Wiosny Ludów:
- pełne uwłaszczenie chłopów w zaborze pruskim i austriackim
- ożywienie kulturalno-narodowe w społeczeństwie polskim
- walka o równouprawnienie języka polskiego
- Wiosna Ludów potwierdziła, że działalność spiskowa nie przynosi niepodległości