Opis obrazu Jana Matejki "Bitwa pod Grunwaldem"
Obraz Jana Matejki przedstawiający bitwę pod Grunwaldem powstał w 1878 roku. Malarz przez cztery lata pracował nad tym dziełem, korzystając z opisów bitwy w „Kronice Polski” Jana Długosza. Obraz został namalowany na płótnie o wymiarach 426x987 cm. Obecnie można go oglądać w Muzeum Narodowym w Warszawie.
W centrum obrazu znajduje się litewski książę Witold. Ubrany jest w czerwony żupan, w prawej ręce trzyma uniesiony do góry miecz. Jest to znak gotowości do zadania ostatecznego ciosu. Pod nim leży martwy kontur Konrad Lichtenstein. Z lewej strony widzimy dwóch chłopów atakujących Wielkiego Mistrza Ulryka von Jungingena. Mistrz krzyżacki ubrany jest w biały płaszcz z czarnym krzyżem na piersi. Siedzi na białym koniu, który z przerażenia stanął na tylnych kopytach. Chłop z czerwona chusta na głowie przypomina kata, który wykonuje wyrok śmierci na znienawidzonym ciemiężcy. Drugi chłop ma w reku włócznie, która lada chwila przebije pierś Wielkiego Mistrza. Z lewej strony spieszy Krzyżakowi z pomocą książę szczeciński Kazimierz. Można go rozpoznać po pawich piórach na hełmie. Obrońcę atakuje kopią Jakub Skarbek z Góry. W boku Mistrza Krzyżackiego widać brodatego starca. Jest to komtur elbląski Werner Thettingen. Z lewej strony stoi wiatrak, wokół którego znajduje się obóz krzyżacki. Po prawej stronie obrazu widzimy pędzącego na koniu Zawiszę Czarnego. Ma on czarną zbroje i złotą przepaskę na czole. Po nim dzielnie walczy rycerz czeski, Jan Żiżke. Tuz obok widać, jak jeden z Tatarów atakuje rudobrodego rycerza w zbroi. Zaatakowany mężczyzna to komtur brandenburski, Markwad von Salzbach. W oddali siedzi na koniu w srebrnej zbroi król Władysław Jagiełło.
W walce biorą udział nieliczne oddziały wojsk litewskich, polskich i krzyżackich. Nad wałczącymi widać setki kopii i dzid, które zwrócone są w stronę przeciwników. Panuje wielki chaos, a spod pola bitwy unosi się dym. Pośrodku, u góry widać opuszczona chorągwię krzyżacką i poniszczona, lecz wzniesioną chorągwię polską, która oznacza ostateczne zwycięstwo Polaków. Nad tłumami walczących, w chmurach widać postać świętego Stanisława, który czuwa nad przebiegiem walki.
Twórczość Jana Matejki obejmowała okres pozytywizmu. Artysta namalował „Bitwę pod Grunwaldem” ku pokrzepieniu serc Polaków w zaborze pruskim. Zwycięstwo pod Grunwaldem symbolizuje potęgę narodu polskiego wobec Niemców. Do dziś przypomina nam niełatwą przeszłość naszego kraju, z której możemy być dumni.