Szkoła Pitagorejska

Pitagoras z Samos (ok. 570 p.n.e. - ok. 496 p.n.e.) ok. 530 r. p.n.e. w Krotonie założył związek religijno - polityczny, zwany później szkołą pitagorejską. W związku tym obowiązywały rygorystyczne zasady. Zrzeszał on zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Przyjęcie do związku było poprzedzane pięcioletnią próbą polegającą na ćwiczeniach w milczeniu, wstrzemięźliwości, a przede wszystkim w bezwzględnym posłuszeństwie dla Pitagorsa. W tym okresie żaden z uczniów nie mógł go jednak oglądać. Musiały im wystarczać jedynie przekazywane takie rady i wskazania Pitagorasa, jak: "wagi nie przechylać", "własnego serca nie zjadać", "łoże mieć zawsze zaścielone", "podobizną boga nie zdobić palca", "nie chodzić utartą drogą", "pod swoim dachem nie mieć jaskółek", "nie żywić ptaków drapieżnych", "zbyt chętnie nie podawać prawicy", "starców czcić, bo to, co wcześniejsze, jest bardziej godne szacunku", "tak współżyć z ludźmi, by przyjaciół nie czynić nieprzyjaciółmi, lecz przeciwnie - nieprzyjaciół - przyjaciółmi", "prawu należy pomagać, a z bezprawiem walczyć", "przyjaciela uważać za drugiego siebie". Dopiero po okresie próby uczniowie mogli słuchać samego Pitagorsa wykładającego zazwyczaj nocą i tylko wybranym przekazującego swoją wiedzę, której nie było wolno zdradzać przed niepowołanymi. Życie w związku było oparte na wspólnocie mienia. Związek pitagorejski stał się wkrótce polityczną potęgą i opanował miasta południowej Italii. Jego członkowie uważali się za ludzi szczególnie przysposobionych do sprawowania władzy. Do obowiązków człnków związku pitagorejskiego należało przede wszystkim dbałość o zdrowie i silne potomstwo oraz zachowanie tradycji obyczajów i praw, a nie dawanie posłuchu ich burzycielom. Uważali bowiem, że tradycja pochodzi od bóstwa, a ono kieruje ludźmi i rządzi światem. Pitagoras wymagał od swych uczniów umiaru, potępiał wszelką namiętność, a w szczególności rozkosz płciową, broniąc równocześnie tego, co nazywał zdrową miłością. Pitagoras wymagał od swoich uczniów codziennego rozrachunku ze swojego postępowania i przykazywał im, aby wracając do domu odpowiadali sobie na trzy następujące pytania: jaki błąd popełniłem? co zdziałałem? jakiego obowiązku zaniedbałem? Temu oczyszczeniu i zarazem utrzymywaniu się w umiarze służyła w związku pitagorejskim również medycyna i muzyka: medycyna miała oczyścić ciało, muzyka zaś oczyszczć oraz czynić zdrową i silną duszę. Szkoła pitagorejska była związkiem religijno - politycznym ale miała w swym dorobku znaczne osiągnięcia naukowe. Ze swoją filozofią członkowie szkoły łączyli ściśle matematykę. Szczególne znaczenie przypisywali liczbom. Ich mottem było: "wszystko jest liczbą". Od pitagorejczyków pochodzi podział na liczby parzyste i nieparzyste. Odkryli wiele własności liczb i można ich uznać za twórców początków teorii liczb. Wiedzieli o istnieniu liczb niewymiernych, ale zobowiązani byli do zachowania tego w tajemnicy. Istnienie liczb niewymiernych było niezgodne z ich filozfią, niezgodne z harmonią świata, w którym liczby naturalne odgrywały wg nich szczególną rolę. Szkoła pitagorejska przetrwała do połowy IV w. p.n.e.