Narząd wzroku

Człowiek w ciągu całego swojego życia pozostaje w kontakcie z otaczającym go środowiskiem, które wpływa na przebieg procesów życiowych. Wszystkie informacje, które dostajemy z otoczenia, docierają do nas za pomocą wyspecjalizowanych komórek zwanych receptorami. Komórki receptorowe reagują na zmiany w otaczającym nas świecie. Pobudzane, np. światłem lub dźwiękiem, wytwarzają impuls, który dociera do mózgu, a ten interpretuje otrzymane informacje. Wiele receptorów jest zgrupowanych w organy, zwane narządami zmysłów. Najbardziej złożonym ze wszystkich organów zmysłów jest narząd wzroku. Jest on przystosowany do odbierania wrażeń wzrokowych w rozmaitych warunkach. Składa się z gałki ocznej oraz aparatu ochronnego.
Gałka oczna
Położona jest w oczodole; ma kształt nieco spłaszczonej kuli;
Największą jej część wypełnia ciało szkliste – przezroczysta, galaretowata masa;
Od tylnej powierzchni gałki ocznej odchodzi nerw wzrokowy;
Ściana gałki ocznej składa się z trzech błon: najbardziej zewnętrznej – twardówki, pośredniej – naczyniówki, oraz wewnętrznej – siatkówki.
Twardówka stanowi warstwę ochronną gałki ocznej. Przyczepione są do niej mięśnie oczne, poruszające gałką oczną. Ku przodowi gałki ocznej twardówka przechodzi w przeźroczystą rogówkę, która przepuszcza i załamuje promienie świetlne.
Rogówka nie zawiera naczyń krwionośnych, jest natomiast obficie unerwiona, co czyni ją bardzo wrażliwą na wszystkie ciała obce (kurz, piasek), dym, gazy, oraz wysychanie. Przy podrażnieniach rogówki odruchowo zamykają się powieki i dochodzi do łzawienia (odruch ochronny).
Przednia część gałki ocznej oraz wewnętrzna część powiek pokryte są błoną śluzową, zwaną spojówką. Jest ona również wrażliwa na wszystkiego typu podrażnienia, np. zbyt ostre światło lub tarcie oczu brudnymi rękami. Czynniki te mogą prowadzić do wystąpienia stanów zapalnych, których nie należy lekceważyć. Przy zaobserwowaniu jakichkolwiek zmian, np. zaczerwienienia („Piasek w oczach”), należy skonsultować się z okulistą.
Naczyniówka zawiera dużą liczbę naczyń krwionośnych włosowatych. Ku przodowi przechodzi w tęczówkę.
Tęczówka zawdzięcza swą nazwę dużej rozmaitości zabarwienia (od żółtej, przez zieloną, niebieską, fiołkową do brązowej lub prawie czarnej). Znajdują się w niej mięśnie gładkie zwierające i rozszerzające źrenicę. Źrenica to otwór o zmiennej wielkości znajdujący się w środku tęczówki.
Proces rozszerzania się i zwężania źrenicy zachodzi bez udziału naszej woli. Przy słabym oświetleniu czy ciemności źrenica oka rozszerza się, dochodząc nawet do 7-8 mm średnicy. Przy silnym świetle (w jasny słoneczny dzień) źrenice są silnie zwężone (nawet do 2-3 mm lub mniej), by nie dopuścić nadmiaru światła do siatkówki oka. Źrenice zwężają się również przy patrzeniu na przedmioty znajdujące się blisko, a rozszerzają pod wpływem emocji, np. strachu, bólu, szczęścia, oraz w trakcie wykonywania zadań umysłowych.
Proces przystosowywania do widzenia w różnych warunkach świetlnych nazywa się adaptacją oka.
W przedniej części oka za tęczówką, znajduje się soczewka. Ma ona kształt owalny, który zmienia się w zależności od odległości, w jakiej znajduje się oglądany przedmiot. Jej uwypuklenie powoduje silniejsze załamywanie promieni świetlnych, co umożliwia widzenie z daleka.
Zmiany wypukłości soczewki, czyli zdolność przystosowania się oka do oglądania przedmiotów z bliska i z daleka, nosi nazwę akomodacji.
Siatkówka stanowi warstwę światłoczułą, która wyściela wewnętrzną powierzchnię gałki ocznej. Ma bardzo skomplikowaną budowę – składa się z wielu warstw, wśród których znajduję się warstwa komórek wrażliwych na światło i barwy. Istnieją dwa rodzaje komórek światłoczułych: pręciki i czopki.