pisownia rz i z

Rz piszemy, gdy w wyrazach wymienia się na r, np.: rowerzysta - rower, na komputerze - komputer, dworzec - dworca. Rz piszemy w zakończeniach wyrazów: arz erz mierz mistrz np.: bramkarz, pisarz, harcerz, rycerz, ciśnieniomierz, Sandomierz, burmistrz, zegarmistrz. Rz piszemy po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w, np.: brzeg, brzoza, przebój, sprzedawca, drzewo, modrzew, trzeba, patrzeć, grzyb, pielgrzym, chrzan, chrząszcz, spojrzeć, ujrzeć, wrzesień, wrzeciono. Wyjątki: wyrazy: bukszpan, gżegżółka, kształt, kszyk (nazwa ptaka), piegża (nazwa ptaka), pszczoła, Pszczyna, pszenica, pszenżyto, w przymiotnikach zakończonych na: - szy, - ejszy, np.: lepszy, nowszy, najlepszy, najnowszy, ładniejszy, mocniejszy, najładniejszy, najmocniejszy. Ż piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, dz, h, z, ź, s np.: książka - księga, wstążka - wstęga, mosiężny - mosiądz, pieniążek - pieniądz, drużyna - druh, watażka - wataha, każę (coś zrobić) - kazać, mażę (po czymś) - mazać, przerażenie - przerazić, zamrażać - mroźny, mróz, bliżej - blisko, niżej - nisko. Ż piszemy w wyrazach zakończonych na: - aż, - eż np.: pejzaż, witraż, młodzież, odzież. Ż piszemy po literach: l, ł, r, n, np.: lżej, ulżyć, małże, małżeństwo, rżysko, rżenie, rewanż, oranżada

Rz piszemy, gdy wymienia się ono na r, np.: morze - morski, harcerz - harcerstwo, murarz - murarstwo. Są też pewne wyrazy, w których piszemy rz mimo braku wymiany na r, np.: rzadko, orzech, talerz. Jest to pisownia tradycyjna (niegdyś te wyrazy wymawiano z r), która do dziś zachowała się w języku rosyjskim, co może być praktyczną wskazówką, np.: rzeka - rieka, orzech - oriech. Rz piszemy w zakończeniach: - mierz, np.: Sandomierz, Kazimierz, - mistrz, np.: zegarmistrz, sztukmistrz Rz nie piszemy: - w formach stopniowania przymiotników, np.: krótszy, głupszy, - w wyrazach, w krótych ż następuje po początkowych cząstkach: ob-, od-, pod-, np.: odżyć (bo: żyć), - w wyrazach z końcówką -że, np.: także, skądże, jednakże. PSZENICA - PSZCZOŁA - KSZTAŁT - BUKSZPAN Litery rz piszemy po spółgłoskach: p, b, t, d, k, g, ch, j, w. Od tej reguły istnieją wyjątki. Oto one: pszenica pszonak pszono Pszonka pszczoła kształt kszyk (ptak) Oksza bukszpan gżenie się (od gzić się) piegża (ptak) gżegżółka (ptak) Pisowni wyrazów przez ż możemy być pewni, jeśli w innych formach tych wyrazach lub w wyrazach pokrewnych występuje g, dz, h, z, ż, s. Na przykład: rożek - rogi, wożę - wozy, bliżej - blisko, wyższy - wysoko. W razie braku takiej wymiany warto odwołać się do pomocy słownika ortograficznego.

Pisownia "u" i "ó" - tabela