gospodarka węglowodanami – wątroba wytwarza, gromadzi i uwalnia glukozę, jest więc dużym, bardzo dynamicznym zbiornikiem podstawowego materiału energetycznego; gospodarka tłuszczowa – wątroba przekształca węglowodany i białka w tłuszcze, dokonuje syntezy lipoprotein, fosfolipidów i cholesterolu (wykorzystywanego w 80% do wytwarzania kwasów żółciowych), jak również rozkłada lipidy do kwasów tłuszczowych; gospodarka białkowa – w wątrobie wytwarzane jest 85% wszystkich białek znajdujących się w osoczu, między innymi albuminy oraz liczne białka krzepnięcia (w tym protrombina); powstają w niej także aminokwasy niezbędne do dalszych syntez oraz, w wyniku rozpadu aminokwasów, ketokwasy i amoniak; gromadzenie zapasów witamin: A, D i B12 oraz żelaza; funkcje odtruwające – dotyczy to neutralizacji różnych toksyn, w tym alkoholu i amoniaku (przekształcanie w mocznik), jak również sprzęgania i degradowania hormonów, przemiany leków itp.; ROLA TRZUSTKI Funkcje fizjologiczne trzustki Jest narządem jamy brzusznej wydzielającym ważne enzymy trawienne, a także hormony regulujące poziom cukru we krwi i komórkowe spalanie energii – insulinę oraz glukagon. Rola trawienna trzustki Chociaż narząd pełni funkcję hormonalnego gruczołu dokrewnego, czyli wytwarza i wprowadza do krwi wymienione wyżej hormony - to w przeważającej części swej masy odgrywa niezwykle ważną rolę producenta enzymów trawiennych. Większa część gruczołu wytwarza enzymy bezcenne dla trawienia białka, cukrów (weglowodanów) i tłuszczy. Sa to tzw. trawienne soki trzustkowe, które w ilości ok. 1,5 litra są odprowadzane codziennie do przewodu pokarmowego, ściślej mówiąc - do dwunastnicy. Wyspy Langerhansa – miejsce produkcji insuliny i glukagonu Wytwarzaniem i wydzielaniem do krwi hormonów, pełnią komórki zgrupowane w niewielkich skupiskach zwanych wyspami Langerhansa. Wyspy te są rozrzucone w całej trzustce - jest ich około miliona, a ich łączna masa stanowi zaledwie 2% masy całego gruczołu. W obrębie wysp Langerhansa wyróżnia się 3 rodzaje komórek: A, B, i D. W komórkach A wytwarzany jest glukagon, w komórkach B insulina, w D-somatostatyna. Najwięcej w wyspach Langerhansa jest komórek B – stanowią ok. 80% ogółu komórek wysp. Produkowany przez nie hormon - insulina jest bardzo ważnym regulatorem organizmu decydującym o zużytkowaniu i magazynowaniu składników pokarmowych, a zwłaszcza o tempie spalania podstawowego paliwa organizmu, jakim jest cukier prosty - glukoza. Rola insuliny Insulina jest hormonem o budowie białkowej, który reguluje przemianę cukrów oraz białek i tłuszczów. Insulina jest bowiem „kluczem” chemicznym otwierającym drogę glukozy do wnętrza komórek (np. komórek wątrobowych, mięśniowych, czy mózgu). Zwiększa to wewnątrzkomórkowe zużytkowanie glukozy, czyli jej spalanie odpowiednio do zapotrzebowania na wysiłek fizyczny, czy umysłowy. Osoby chore na cukrzycę, której istotą jest niedobór insuliny, muszą codziennie lub kilka razy dziennie przyjmować insulinę w postaci zastrzyków albo leki, które pobudzają trzustkowe wydzielanie insuliny.
