Czy książka "Kamienie na szaniec" może pogłębić wiedzę o wojnie i o ludziach? (rozprawka)

Moim zdaniem, książka ta jak najbardziej pogłębić może naszą wiedzę w obydwu tych zagadnieniach. Skłonna jestem nawet stwierdzić, iż jest to jedno z jej założeń, obok tego, w którym autor za pomocą tego utworu wystawia swoisty „pomnik pamięci” dzielnym powstańcom. Podpieram swoją opinię poniższymi argumentami.
Pierwszym dowodem na realność tej tezy jest forma utworu, albowiem „Kamienie na szaniec” zaliczamy do tzw. literatury faktu. Jak sama nazwa wskazuje, opowiada ona o rzeczywistych zdarzeniach, postaciach, dokumentuje jakiś wycinek życia. Opisane warunki, w jakich żyli Zośka, Rudy, Alek, ich otoczenie, a także czyny – wszystko to jest faktem, wplecionym w gawędę „Kamienie na szaniec”. Tak więc przebieg wojny opisany w książce, choć przedstawiony jest tutaj od strony „wewnętrznej”, od strony bohaterów, jest nie mniej wiarygodny, niż dzieło naukowe na ten sam temat.
Jako drugim argumentem posłużę się charakterem retrospekcyjnym utworu. Autor myślami cofa się wstecz, wspomina trzech głównych bohaterów, szczegółowo opisuje ich i to, co zrobili w imię własnych idei. Ukazuje ludzi, którzy nawet w obliczu wojny nie zapomnieli o własnych celach, o wartościach. Przez to poznajemy niezbyt powszechne we współczesnym świecie zjawisko, mianowicie bohaterstwo i bezinteresowną walkę o wolność. Jako że jest to wszystko oparte na faktach, książka zyskuje w tym momencie wartość dydaktyczną.
Trzecim dowodem na to, iż książka ta jest w stanie pogłębić wiedzę na temat wojny i ludzi, jest szczegółowo przedstawiona analiza osobowości bohaterów. Obok wydarzeń, związanych z powstańczą walką o wolność, Kamiński daje nam możliwość poznania tych trzech ludzi. Na samym początku Alek, Rudy i Zoska są opisani zewnętrznie i wewnętrznie przez autora, głównie pod względem cech charakteru. Jednakże wraz z rozwijaniem się fabuły, rozwija się psychika bohaterów, widzimy zachodzące w nich zmiany, poznajemy dręczące ich dylematy. Znacznie nam to ułatwia odbiór, a także pogłębia wiedzę na temat psychiki ludzi, żyjących w krwawych czasach okupacji.
Jako czwarty argument przedstawiam problematykę “Kamieni na szaniec”. Utwór traktuje o bohaterskich czynach odważnych młodzieńców, o walce w imię własnych ideałów, o upartym dążeniu do zamierzonych celów i o trzech wartościach: służbie, braterstwie i godności. Czyż nie wyciągamy z tego utworu pewnych przemyśleń? Czy “Kamienie na szaniec” nie skłaniają nas do refleksji? Swoją uderzającą wiarygodnością, za pomocą której przedstawione jest okrucieństwo wojny, nieraz wywołuje w nas łzę wzruszenia. Tak samo akcje o dobro sprawy, w których brali udział bohaterowie gawędy, wzbudza w nas głęboki podziw i admirację. Czytając, patrzymy na czasy okupacji od strony Polaków, próbujących odzyskać wolność, czujemy w stosunku do nich empatię. Tym sposobem utwór wzbogaca nasze wiadomości z historii o zupełnie inne aspekty tatych zdarzeń.
“Kamienie na szaniec” – gawęda o ludziach, którzy potrafili “pięknie żyć i pięknie umrzeć”, a także opis dzielnej walki Polaków o wolność w czasach krwawych, okrutnych. Książka ta niezaprzeczalnie pogłębia naszą wiedzę na temat wojny, a także wprowadza nas w opis ludzkiej psychiki, będącej pod presją tamtych czasów. Można ją uznać za idealne uzupełnienie faktów historycznych, dostarczające nam spojrzeń na nie z zupełnie innych perspektyw.