Krucjaty w średniowiecznej Europie.
Trwały przez całe średniowiecze.
REKONKWISTY – krucjaty rycerstwa chrześcijańskiego przeciw Arabom Hiszpańskim. Zaczęły się w połowie XI wieku i trwały do 1492, kiedy to padła ostatnia twierdza Arabów – Grenada.
Na zdobytych terenach powstały trzy państwa chrześcijańskie:
• Królestwo Leonu [dzisiejsza Portugalia]
• Aragon
• Kastylia
1479 – ślub Izabeli Kastylijskiej z Ferdynandem Aragońskim i z połączenia tych dwóch państw – Kastylii i Aragonu powstaje Hiszpania.
KRUCJATY PRZECIW TURKOM SELDŻUCKIM [do Ziemi Świętej]
Przyczyny:
• Turcy opanowali tereny Azji Mniejszej i Lewanty wschodnie wybrzeże M. Śródziemnego] i zaczęli utrudniać pielgrzymom dostęp [mordowali ich]
• Papieże ogłaszali krucjaty w celu wzmocnienia swojej pozycji wobec cesarzy,
• W 1054 następuje SCHIZMA WSCHODNIA [Patriarcha Konstantynopola przeciw Papieżom]
• Papież pokonując Turków chciał wzmocnić swą pozycję wobec Patriarchy Konstantynopola,
• Rozwinięte stosunki feudalne zmuszały feudałów i rycerzy do poszukiwania nowych terenów
• Udział w krucjacie zapewniał odpust zupełny
• Krucjaty popierały miasta północnowłoskie, np. Wenecja, Genua, ponieważ się bogaciły.
1095 – papież URBAN II na synodzie w Clermont wezwał Europę do krucjat
Wiosną 1096 – wyrusza wyprawa ludowa, biedne chłopstwo i rycerstwo wyrusza do Ziemi Świętej pod przywództwem kaznodziejów i przywódców religijnych [najważniejszym był Piotr z Amiens]
Pierwsze w Europie pogromy Żydów podczas wyprawy.
Wyprawa skończyła się fiaskiem.
Jesienią 1096-1099 pierwsza krucjata rycerska. Główny przywódca – Gotfryd de Bouillon
Turcy wyparci z Ziemi Świętej. Na zdobytych terenach krzyżowcy budują swoje państwa:
• Hrabstwo Odessy
• Hrabstwo Trypolisu
• Księstwo Antiochii
• Królestwo Jerozolimskie [na czele Gotfryd jako „obrońca grobu świętego”]
Turcy jednoczą się i w 1144 zajmują Hrabstwo Odessy, w efekcie czego wyrusza II krucjata [1147-1149]
Przywódcy: król Francji Ludwik VII i władca niemiecki Konrad III. Wyprawa kończy się fiaskiem.
Turcy znowu się jednoczą pod władzą sułtana Egiptu SALADYNA. W 1187 zajmują Jerozolimę no i następuje III krucjata [1189-1192]. Przywódcami są: cesarz Fryderyk I Barbarossa, król Anglii Ryszard Lwie Serce i król Francji Filip II August. Niestety w 1190 Fryderyk topi się w rzece Salef. No i Francja wycofuje się, Anglicy zajmują Cypr – twierdzę Akkon [Akkę]. Ryszard porozumiewa się z Saladynem i Jerozolima pozostaje w rękach Turków, ale mieli dopuszczać pielgrzymów do Ziemi Świętej.
Organizatorem IV krucjaty – Wenecja [chciała wyprzeć wpływy handlowe Bizancjum w Azji Mniejszej] – 1202-1205 Krzyżowcy atakują Konstantynopol po drodze do Ziemi Świętej i w 1204 zdobywają Konstantynopol i na jego miejscu tworzą Cesarstwo Łacińskie, które będzie istniało do 1261.
1212 z inicjatywy Innocentego III zorganizowano wyprawę dziecięcą [część zmarła po drodze z wycieńczenia, a ci którzy przeżyli zostali sprzedani Turkom w niewolę] => fiasko.
V krucjata – 1217-1221 – przywódcą król Węgier ANDRZEJ II => fiasko.
1228-1229 krucjata FRYDERYKA II Hohenstaufa – kończy się zajęciem Jerozolimy, ale przez konflikt z Papieżem nie zostaje poparta.
1244 – Turcy odzyskują Jerozolimę no i kolejne krucjaty [2 ostatnie, zorganizowane i przewodzone przez króla Francji LUDWIKA IX ŚWIĘTEGO]
Przedostatnia – 1248-1251 – fiasko.
Ostatnia – 1270 szybko się kończy bo król francuski umiera na dżumę.
Ostatnia twierdza Akka pada w 1292 zdobyta przez Turków.
Następstwa krucjat:
• Osłabienie Bizancjum,
• Wzrost bogactwa i znaczenia miast włoskich [Wenecji i Genuy]
• Wzrost nietolerancji religijnej w Europie [od XIII w. skupiona przeciw Żydom, powstają pierwsze getta w Wenecji]
• Wszelkie spory religijne rozstrzygane są krucjatami , np. przeciw husytom, Litwinom,[1202 w Rydze powstaje Zakon Kawalerów Mieczowych] , waldensom, albigensom, Turkom Osmańskim [2, w 1396 zorganizowane przez Zygmunta Luksemburskiego, rozbita przez Turków pod Nikopolis, druga 1444 rozbita pod Warną]
• Powstawanie zakonów rycerskich na Ziemi Świętej: I – 1118 Templariusze[rycerstwo francuskie], II – 1130 Joanici[rycerstwo włoskie], III – 1190 Krzyżacy – Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego W Jerozolimie [rycerstwo niemieckie]
• Początkowy wzrost autorytetu kościoła
• Rozładowanie przeludnienia Europy, bo krzyżowcy przywiedli za sobą czarną śmierć – dżumę[Wielka Epidemia 1347-1350 wybiła 1/3 populacji Europy]
• Kontakt kultury łacińskiej z wschodnią i na tym skorzystaliśmy